Υπάρχει αναστάτωση στον χώρο της υγείας: πρόσφατα, κυκλοφόρησαν δηλώσεις που συνδέουν τη λήψη παρακεταμόλης κατά την εγκυμοσύνη με αυξημένο κίνδυνο αυτισμού στα παιδιά — ισχυρισμοί που οδήγησαν τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) στην Ελλάδα και διεθνείς οργανισμούς να δώσουν απαντήσεις και διασαφηνίσεις.
Παρόλα αυτά, οι επίσημες οδηγίες παραμένουν αμετάβλητες: η παρακεταμόλη συνεχίζει να θεωρείται η ασφαλέστερη επιλογή για πυρετό ή πόνο στην εγκυμοσύνη, όταν χρειάζεται, υπό προϋποθέσεις.
Τι λέει ο ΕΟΦ (και η ΕΕ)
Ο ΕΟΦ επισημαίνει ότι:
-
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να αλλάξουν οι ελληνικές συστάσεις — οι οδηγίες παραμένουν ίδιες με αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
-
Η παρακεταμόλη (ή ακεταμινοφαίνη) επιτρέπεται να χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις όπου ο πυρετός ή ο πόνος το απαιτούν, με τη σωστή ιατρική καθοδήγηση.
-
Προς το παρόν, δεν έχουν ανακύψει νέα επιστημονικά δεδομένα που να δικαιολογούν αλλαγές στις τρέχουσες συστάσεις.
-
Είναι σημαντικό το φάρμακο να χρησιμοποιείται στη χαμηλότερη αποτελεσματική δόση, για τον βραχύτερο δυνατό χρόνο, και όσο το δυνατό συχνότητα (σπάνια όσο γίνεται).
-
Από μεγάλες μελέτες σε γυναίκες που έχουν πάρει παρακεταμόλη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν προκύπτει συσχέτιση με δυσπλασίες στο έμβρυο ή το νεογνό.
Αυτά όλα συμφωνούν με τις πρόσφατες δηλώσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) ότι «η χρήση της παρακεταμόλης κατά την εγκυμοσύνη παραμένει αμετάβλητη» European Medicines Agency (EMA).
Τι δείχνει η πιο πρόσφατη έρευνα
Για να καταλάβουμε αν υπάρχει όντως λόγος ανησυχίας, ας δούμε τις πιο πρόσφατες επιστημονικές μελέτες και αξιολογήσεις:
-
Οργανισμοί υγείας όπως η Αμερικανική Εταιρεία Μαιευτήρων – Γυναικολόγων (ACOG) αναφέρουν ότι η διαθέσιμη βιβλιογραφία δεν υποστηρίζει αιτιώδη σύνδεση μεταξύ προγεννητικής χρήσης παρακεταμόλης και νευροαναπτυξιακών διαταραχών όπως ο αυτισμός ή η ΔΕΠΥ. Αμερικανική Ένωση Γυναικολόγων και Μαιών
-
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 2025 εξέτασε αν η έκθεση σε παρακεταμόλη κατά την κύηση αυξάνει τον κίνδυνο διάφορων νευροαναπτυξιακών διαταραχών. Αν και βρέθηκαν κάποιες συσχετίσεις σε παρατηρητικά δεδομένα, αυτές — όταν διορθώθηκαν για οικογενειακούς και γενετικούς παράγοντες — αποδείχθηκαν αδύναμες ή ανύπαρκτες. Αμερικανική Ένωση Γυναικολόγων και Μαιών
-
Μια σημαντική μελέτη της Σουηδίας, που εξετάζει περίπου 2.5 εκατομμύρια παιδιά και χρησιμοποιεί «siblings-έλεγχο» (συγκρίσεις μεταξύ αδελφών όπου η μητέρα έλαβε ή δεν έλαβε παρακεταμόλη), δεν κατέληξε σε σημαντικό κίνδυνο για αυτισμό ή ΔΕΠΥ μετά τον έλεγχο αυτών των παραγόντων. UNSW Sites+2European Medicines Agency (EMA)+2
-
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η αρμόδια Υπηρεσία Φαρμάκων (MHRA) υπενθυμίζει ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η παρακεταμόλη προκαλεί αυτισμό όταν λαμβάνεται κατά την εγκυμοσύνη. GOV.UK
-
Στην Ιρλανδία, η HPRA (Health Products Regulatory Authority) υποστηρίζει ότι η παρακεταμόλη είναι ασφαλής κατά την κύηση όταν χρησιμοποιείται σωστά, και ότι οι δοκιμές δεν δείχνουν σχέση με αυτισμό. HPRA
Εν ολίγοις, η πιο πρόσφατη βιβλιογραφία δείχνει ότι, ακόμα και αν κάποιες μελέτες παρατήρησαν συσχετίσεις, αυτές δεν άντεξαν όταν εξαλείφθηκαν παράγοντες σύγχυσης (όπως γενετικοί ή περιβαλλοντικοί παράγοντες). Η συνολική εκτίμηση είναι ότι δεν υπάρχει ασφαλής απόδειξη πως η παρακεταμόλη προκαλεί νευροαναπτυξιακές διαταραχές.
Ποια είναι τα “κουσούρια” των μελετών που υποστηρίζουν σύνδεση
Όταν διαβάζουμε άρθρα με ανησυχητικούς τίτλους, πρέπει να προσέχουμε τα σημεία αδυναμίας τους:
-
Λήψη στοιχείων από αναμνήσεις (retrospective self-reporting) — οι γυναίκες μπορεί να μην θυμούνται με ακρίβεια πότε και πόση δόση πήραν.
-
Δεν λαμβάνεται υπόψη η ίδια η αιτία που οδήγησε στη λήψη παρακεταμόλης (π.χ. πυρετός, λοίμωξη) που από μόνη της μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη.
-
Αδυναμία ελέγχου γενετικών ή οικογενειακών παραγόντων — π.χ. αν στην οικογένεια υπάρχει ιστορικό αυτισμού, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει το αποτέλεσμα ανεξαρτήτως φαρμάκου.
-
Έλλειψη επαρκών πληροφοριών για τη δόση, τη διάρκεια, το στάδιο της κύησης όπου χορηγήθηκε το φάρμακο.
-
Στην περίπτωση αδελφικών (siblings) συγκρίσεων, υπάρχει πτώση της ισχύος των στατιστικών δεδομένων, και οι μεθοδικοί χειρισμοί μπορεί να υποεκτιμούν πραγματικές σχέσεις.
Αυτά τα προβλήματα υπογραμμίζουν ότι μια συσχέτιση δεν σημαίνει απαραίτητα αιτιότητα.
Τι συνιστούν οι ειδικοί — και τι πρέπει να γνωρίζει μια έγκυος
-
Η παρακεταμόλη παραμένει η πρώτη επιλογή για αντιμετώπιση πόνου ή πυρετού στην εγκυμοσύνη, σύμφωνα με επίσημες κατευθυντήριες (EMA, ACOG, MHRA) European Medicines Agency (EMA)+2Αμερικανική Ένωση Γυναικολόγων και Μαιών+2.
-
Όμως, όπως συμβαίνει με κάθε φάρμακο στην εγκυμοσύνη, χρειάζεται αρχή “ό,τι το λιγότερο γίνεται” — δηλαδή μικρότερη δόση που επιφέρει αποτέλεσμα, για τη μικρότερη δυνατή διάρκεια.
-
Η μη θεραπεία πυρετού (όταν υπάρχει) μπορεί να είναι επικίνδυνη για το έμβρυο. Σε πρώιμη κύηση, υψηλός πυρετός συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο διαταραχών όπως δισχιδή ράχη ή άλλες δυσμορφίες. UNSW Sites+1
-
Οι εγκυμονούσες πρέπει να συζητούν πάντα με τον γιατρό τους πριν πάρουν οποιοδήποτε φάρμακο, έστω και αυτό που θεωρείται “ασφαλές”.
-
Οι ρυθμιστικές αρχές (EMA, ΕΟΦ κ.ά.) συνεχίζουν να παρακολουθούν τις εξελίξεις και θα αναθεωρήσουν τις οδηγίες αν προκύψουν νέα πειστικά στοιχεία. European Medicines Agency (EMA)+2aifa.gov.it+2
Συμπέρασμα — τι πρέπει να κρατήσουμε
-
Δεν υπάρχει έγκυρη και καθολικά αποδεκτή απόδειξη πως η παρακεταμόλη κατά την εγκυμοσύνη προκαλεί αυτισμό ή άλλες νευροαναπτυξιακές διαταραχές.
-
Οι πιο αξιόπιστες μελέτες (με έλεγχο γενετικών / οικογενειακών παραγόντων) δεν εντόπισαν σημαντικό κίνδυνο.
-
Οι επίσημες οδηγίες παραμένουν σταθερές: χρήση μόνο όταν είναι κλινικά απαραίτητη, με χαμηλότερη δόση και για τον συντομότερο δυνατό χρόνο.
-
Η καλύτερη στάση είναι η ισορροπία: να μη φοβόμαστε υπερβολικά, αλλά και να μην παίρνουμε φάρμακα χωρίς σκέψη — πάντα με ιατρική καθοδήγηση.
©ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας.
Ακολουθήστε μας και στο Facebook
Για να μην χάνεις καμία ανάρτηση, ακολούθησε μας στο GOOGLE NEWS!
Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Ακολούθησε μας και στο Instagram
Social Plugin