Οι ανακλήσεις φρούτων συνεχίζονται και δεν αφορούν πια μόνο την Ισπανία ή τα Βαλκάνια — πλέον επεκτείνονται παντού στην Ευρώπη. Το τελευταίο “θύμα” είναι πεπόνια και σταφύλια, στα οποία εντοπίστηκαν υπερβάσεις υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων — ουσίες που μπορεί να είναι επικίνδυνες για ανθρώπους, ειδικά για ευπαθείς ομάδες.
Σε αυτό το άρθρο θα δούμε:
-
Τι έχει συμβεί πρόσφατα και ποιοι είναι οι συναγερμοί ·
-
Τι δείχνουν οι πιο πρόσφατες μελέτες για υπολείμματα φυτοφαρμάκων σε φρούτα ·
-
Πρακτικά βήματα για να μειώσουμε την έκθεσή μας — και τι δεν “εξαφανίζει” πλήρως τους κινδύνους.
Τι συνέβη — οι πρόσφατες ανακλήσεις
Πεπόνια με υπέρβαση φλονικαμίδης
Στις 19 Σεπτεμβρίου 2025, μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος προειδοποιήσεων (RASFF), αναφέρθηκε υπέρβαση του ανώτατου επιτρεπτού ορίου υπολειμμάτων (MRL) για τη δραστική ουσία φλονικαμίδη (flonicamid) σε πεπόνια που εισήχθησαν από τη Γαλλία. webgate.ec.europa.eu
Το όριο για τη φλονικαμίδη στα πεπόνια έχει οριστεί στα 0,015 mg/kg, ένα εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο, ώστε ακόμη και μικρές υπερβάσεις να θεωρούνται μη συμμορφούμενες. webgate.ec.europa.eu
Άλλη ανάκληση πεπονιού αναφέρθηκε νωρίτερα το 2025, στο πλαίσιο του ίδιου συστήματος. webgate.ec.europa.eu
Σταφύλια με υπέρβαση ορίων
Οι γαλλικές αρχές προχώρησαν σε ανάκληση επιτραπέζιων σταφυλιών ιταλικής προέλευσης της ποικιλίας Red Globe, με εμπορική ονομασία La Dama, παρτίδα lotto 34, λόγω υπέρβασης ορίων υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων. webgate.ec.europa.eu+1
Το προϊόν είχε διατεθεί στην περιοχή Île-de-France μεταξύ 11 και 19 Σεπτεμβρίου μέσω διανομέα COMINTER. webgate.ec.europa.eu+2webgate.ec.europa.eu+2
Τι λένε οι μελέτες — το ευρύτερο πλαίσιο
Ευρωπαϊκές ετήσιες εκθέσεις υπολειμμάτων
-
Η έκθεση 2023 της EFSA παρουσιάζει αποτελέσματα ελέγχων υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων σε τρόφιμα σε όλη την ΕΕ. European Food Safety Authority
-
Στο ίδιο πλαίσιο, η έκθεση του 2022 συνοψίζει τα ευρήματα από τα εθνικά προγράμματα ελέγχου σε όλη την Ευρώπη. efsa.onlinelibrary.wiley.com
-
Σε μια νέα αναπτυσσόμενη εργασία, οι επιστήμονες συνέλεξαν δεδομένα από 15,2 εκατομμύρια δείγματα τροφίμων και δημιούργησαν τη βάση CHEFS, η οποία αποτυπώνει τάσεις υπολειμμάτων στα τρόφιμα από το 2000 έως το 2024. arXiv
-
Από αυτή την ανάλυση προκύπτει ότι ορισμένα είδη — όπως τα φρούτα — εμφανίζουν συχνότερα μη συμμορφούμενα υπολείμματα. arXiv
-
Μελέτη για υπολείμματα σε καλλιέργειες
Μια άλλη πρόσφατη μελέτη ανέλυσε 192 δραστικές ουσίες φυτοφαρμάκων σε φρούτα και λαχανικά από συμβατικές και βιολογικές καλλιέργειες σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. ScienceDirect
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, ακόμη και αν οι βιολογικές καλλιέργειες παρουσιάζουν λιγότερα υπολείμματα, δεν είναι απαλλαγμένες από αυτά. ScienceDirect
«Forever» φυτοφάρμακα (PFAS)
Το 2024 κυκλοφόρησε η έκθεση Toxic Harvest που αποκαλύπτει ότι τα φρούτα και τα λαχανικά στην Ευρώπη έχουν τριπλασιαστεί όσον αφορά την παρουσία υπολειμμάτων PFAS (χημικές ουσίες πολύ ανθεκτικές στο περιβάλλον). PAN Europe
Τα PFAS αντέχουν πολύ στο χρόνο και συγκεντρώνονται στο περιβάλλον και τους ιστούς. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι ορισμένα φρούτα έχουν παρουσιάσει συχνή παρουσία PFAS, χωρίς να αποκλείεται ο συνδυασμός πολλαπλών ουσιών (“κοκτέιλ”) που μπορεί να ενισχύει τον κίνδυνο. PAN Europe
Περιορισμένη αποτελεσματικότητα του πλυσίματος
Μια πρόσφατη έρευνα (δημοσιευμένη στο Nano Letters) έδειξε ότι το απλό πλύσιμο φρούτων δεν απομακρύνει όλα τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Πολλές ουσίες διεισδύουν βαθύτερα στον ιστό του φρούτου, πέρα από την επιφάνεια. The Guardian
Αυτό σημαίνει ότι, ακόμα και αν πλένουμε σχολαστικά, δεν εξασφαλίζουμε πλήρη απαλλαγή από τους κινδύνους.
Τι μπορείτε να κάνετε — πρακτικές συμβουλές
-
Επιλέγετε προϊόντα με προσοχή
-
Προτίμησε φρούτα και λαχανικά από αξιόπιστες πηγές.
-
Αν υπάρχει επιλογή, διάλεξε βιολογικά — όχι ότι είναι “άθικτα”, αλλά γενικά έχουν λιγότερα υπολείμματα.
-
-
Πλύσιμο με διάλυμα νερού + ξυδιού / λεμονιού
-
Αναλογία ~ 10 % ξύδι προς 90 % νερό, μούλιασμα 15–20 λεπτά.
-
Για φρούτα με πορώδη επιφάνεια (μούρα, σταφύλια), μην υπερβάλλεις με το ξύδι — μπορεί να εισχωρήσει και να αλλοιώσει τη γεύση.
-
Το πλύσιμο μειώνει σημαντικά τα υπολείμματα επιφανειακά, αλλά δεν τα εξαφανίζει όλα.
-
-
Αποφύγετε να καταναλώσετε “ύποπτα” μέρη
-
Πετάξτε το εξωτερικό φλοιό όταν είναι δυνατόν.
-
Κόψτε το πάνω μέρος και εσωτερικές περιοχές που φαίνονται πιο “περιξ” των καρπιδίων.
-
-
Περιορίστε την κατανάλωση ίσως αυξημένου ρίσκου φρούτων
-
Για φρούτα που κατά καιρούς εμφανίζουν συχνά ανακλήσεις, να μην τα καταναλώνεις με υπερβολική ποσότητα.
-
-
Υποστήριξη πολιτικής και ελέγχων
-
Δίστασε να απαιτήσεις αυστηρότερους ελέγχους σε επίπεδο ΕΕ και εθνικά.
-
Ενημερώσου για τις ανακοινώσεις του συστήματος RASFF ή των εθνικών υπηρεσιών ασφάλειας τροφίμων.
-
Συμπέρασμα
Η πρόσφατη ανάκληση πεπονιών και σταφυλιών στην Ευρώπη μας υπενθυμίζει ότι το ζήτημα των υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων δεν είναι “κάτι που αφορά άλλους” — μας αφορά όλους. Οι έλεγχοι δείχνουν ότι οι υπερβάσεις δεν είναι σπάνιες, και οι νέες μελέτες επισημαίνουν ότι τα “απλά” μέτρα δεν είναι πανάκεια.
Όμως, με συνείδηση, πλύσιμο, προσοχή στην προέλευση και συμμετοχή σε δημόσιο διάλογο, μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο για εμάς και τα παιδιά μας.
Αν θέλεις, μπορώ να σου ετοιμάσω και infographics για το άρθρο ή εικόνες για τα social media — το θέλεις;
Social Plugin