🍬 Το πιο δημοφιλές «αθώο» γλυκαντικό χτυπά το συκώτι

Νέα μελέτη σοκ από το Πανεπιστήμιο Washington καταρρίπτει τον μύθο της ασφάλειας

Η «ασφαλής» εναλλακτική που αρχίζει να καταρρέει

Για δεκαετίες μάς έλεγαν ότι τα τεχνητά και «εναλλακτικά» γλυκαντικά είναι η έξυπνη λύση στο πρόβλημα της ζάχαρης. Λιγότερες θερμίδες, μικρότερη αύξηση σακχάρου, άρα και μικρότερος κίνδυνος. Ασπαρτάμη, σουκραλόζη και σάκχαρα αλκοόλες, όπως η σορβιτόλη, γέμισαν ράφια με ετικέτες χωρίς ζάχαρη, low calorie, κατάλληλο για διαβητικούς.

Η πραγματικότητα όμως αποδεικνύεται πολύ πιο πονηρή. Τα τελευταία χρόνια, οι μελέτες συσσωρεύονται και δείχνουν ότι πολλά από αυτά τα γλυκαντικά δεν είναι μεταβολικά ουδέτερα. Δεν «περνούν απλώς» από τον οργανισμό. Μπαίνουν ενεργά στο παιχνίδι του μεταβολισμού και επηρεάζουν έντερο, ήπαρ και συνολική μεταβολική ισορροπία.

Και τώρα έρχεται μια μελέτη που αλλάζει τους κανόνες.

🧪 Η μελέτη που αλλάζει όσα ξέραμε

Ερευνητές από το εργαστήριο του Gary Patti στο Washington University in St. Louis δημοσίευσαν το 2025 στο Science Signaling μια μελέτη που για πρώτη φορά δείχνει καθαρά ότι η σορβιτόλη δεν είναι αθώα.

Η σορβιτόλη είναι από τα πιο διαδεδομένα γλυκαντικά παγκοσμίως. Δεν μιλάμε για σπάνιο πρόσθετο. Είναι παντού:

τσίχλες και καραμέλες χωρίς ζάχαρη
μπισκότα, σοκολάτες και μπάρες πρωτεΐνης
σιρόπια βιταμινών και συμπληρώματα
παιδικά φάρμακα και ήπια καθαρτικά
οδοντόκρεμες και στοματικά διαλύματα

Έχει περίπου το 60% της γλυκύτητας της ζάχαρης, δεν ανεβάζει απότομα το σάκχαρο και λειτουργεί και ως υγραντικό. Για τη βιομηχανία είναι χρυσάφι. Για το συκώτι όμως;

⚠️ Το επικίνδυνο βιοχημικό μονοπάτι

Το κρίσιμο εύρημα της μελέτης είναι απλό και τρομακτικό:
η σορβιτόλη απέχει μόλις ένα βήμα από τη φρουκτόζη.

Στο ήπαρ:

Η σορβιτόλη μετατρέπεται σε φρουκτόζη
Η φρουκτόζη γίνεται φρουκτόζη-1-φωσφορική
Το μόριο αυτό ενεργοποιεί τη γλυκοκινάση
Η ροή της γλυκόζης εκτρέπεται προς λιπογένεση

Με απλά λόγια: το συκώτι αρχίζει να φτιάχνει λίπος, ακόμη και χωρίς υπερβολικές θερμίδες.

Αυτός είναι ακριβώς ο μηχανισμός που οδηγεί στη μεταβολική στεατωτική νόσο του ήπατος (MASLD).

🩺 Μια νόσος που αφορά 3 στους 10 ενήλικες

Η MASLD αφορά σήμερα περίπου το 30% των ενηλίκων παγκοσμίως. Δεν είναι «πρόβλημα των άλλων». Συνδέεται με:

παχυσαρκία
προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2
δυσλιπιδαιμία

Αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα που δεν φαίνονται μεταβολικά άρρωστα. Η συσσώρευση λίπους στα ηπατικά κύτταρα οδηγεί με τον χρόνο σε:

φλεγμονή
ίνωση
κίρρωση
ακόμη και καρκίνο ήπατος

🦠 Το έντερο στο επίκεντρο – και η μεγάλη ανατροπή

Εδώ έρχεται το πιο ανησυχητικό σημείο της μελέτης.

Η σορβιτόλη δεν προέρχεται μόνο από τη διατροφή.
Παράγεται και ενδογενώς στο έντερο από τη γλυκόζη, ειδικά μετά το φαγητό.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες:

το μικροβίωμα τη διασπά
δεν φτάνει στο ήπαρ

Όμως:

αν λείπουν τα σωστά βακτήρια
ή αν η ποσότητα είναι υπερβολική

η σορβιτόλη περνά στο συκώτι και ενεργοποιεί τους ίδιους παθολογικούς μηχανισμούς με τη φρουκτόζη.

Οι ερευνητές έδειξαν ότι εξωτερική χορήγηση σορβιτόλης, σε ποσότητες ίδιες με αυτές των επεξεργασμένων τροφίμων, προκαλεί λιπώδη νόσο του ήπατος ακόμη και με υγιές μικροβίωμα.

Με άλλα λόγια: μπορείς να ξεπεράσεις τις άμυνες του οργανισμού σου.