Η Ελλάδα, η χώρα όπου ο ήλιος λάμπει 250–300 μέρες τον χρόνο, θα έπρεπε θεωρητικά να είναι «πρωταθλήτρια» στη βιταμίνη D3. Κι όμως, οι αιματολογικές εξετάσεις λένε μια εντελώς διαφορετική ιστορία: χιλιάδες παιδιά, ενήλικες και ηλικιωμένοι παρουσιάζουν χαμηλά ή οριακά επίπεδα D3. Ένα πραγματικό διατροφικό παράδοξο, που κάνει πολλούς να αναρωτιούνται: «Μα καλά… με τόσο ήλιο, πώς γίνεται;»
Και όμως, γίνεται — και μάλιστα για πολλούς λόγους που δεν φανταζόμαστε.
Η μεγάλη παγίδα: Εκτιθέμεθα πολύ λιγότερο στον ήλιο απ’ όσο νομίζουμε
Ζούμε σε σπίτια, εργαζόμαστε σε γραφεία, κάνουμε μάθημα σε κλειστές αίθουσες, μετακινούμαστε με αυτοκίνητα και λεωφορεία.
Οι περισσότεροι περνούν πάνω από το 90% της ημέρας σε εσωτερικούς χώρους.
Η νέα μελέτη του 2025 (Springer Nature, 2025) επιβεβαιώνει ότι η μείωση της πραγματικής ηλιακής έκθεσης είναι ο Νο1 λόγος παγκοσμίως για τη ραγδαία πτώση της D3.
Δεν φτάνει να «έχει ήλιο». Πρέπει να τον δει και το δέρμα μας.
Αντηλιακό, ρούχα, καπέλα: σωτηρία για το δέρμα – μείωση για τη D3
Προφύλαξη = απαραίτητη.
Αλλά έχει συνέπεια.
Το αντηλιακό μπλοκάρει την UVB που χρειάζεται για τη σύνθεση της βιταμίνης D3. Το ίδιο και τα ρούχα που καλύπτουν τα χέρια/πόδια.
Δεν σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσουμε την προστασία (σε καμία περίπτωση!). Σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε ένα μικρό καθημερινό «παράθυρο ήλιου» έστω για λίγα λεπτά.
Το σωματικό λίπος «παγιδεύει» τη βιταμίνη D3
Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή — αγαπάει το λίπος.
Οι μελέτες του 2024–2025 δείχνουν ότι άτομα με υψηλό σωματικό λίπος έχουν χαμηλή διαθέσιμη βιταμίνη D3, ακόμη κι αν την λαμβάνουν.
Δεν απορροφάται σωστά, ούτε κυκλοφορεί στο αίμα όσο πρέπει — «κρύβεται» μέσα στον λιπώδη ιστό.
Η δραματική πτώση της βιταμίνης D στα τρόφιμα
Λόγοι πολλοί:
• Ζώα που δεν βλέπουν ποτέ ήλιο.
• Γαλακτοκομικά από ζώα που μεγαλώνουν σε στάβλους.
• Λαχανικά θερμοκηπίου που δεν δέχονται UVB.
Έτσι, η διατροφική βιταμίνη D έχει μειωθεί σχεδόν κατά 50% ανά 20ετία, σύμφωνα με αναλύσεις ευρωπαϊκών εργαστηρίων.
Τα τρόφιμα δεν μπορούν πλέον να καλύψουν την ανάγκη μας.
Μεγαλώνουμε — και η «μηχανή παραγωγής D3» επιβραδύνει
Η προβιταμίνη 7-δεϋδροχοληστερόλη, που υπάρχει στο δέρμα μας και μετατρέπεται σε D3 με τον ήλιο, μειώνεται με την ηλικία.
Στα 60+, παράγουμε 50% λιγότερη D3 από ό,τι στα 20.
Η ρύπανση στις πόλεις «μπλοκάρει» την UVB
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η σκιά των πολυκατοικιών.
Τα αιωρούμενα σωματίδια της ατμόσφαιρας δεσμεύουν την ακτινοβολία UVB.
Χωρίς UVB = χωρίς σύνθεση D3 στο δέρμα.
Γι’ αυτό οι κάτοικοι μεγάλων πόλεων (Αθήνα, Θεσσαλονίκη) έχουν σταθερά χαμηλότερα επίπεδα D3 σε σχέση με όσους ζουν σε χωριά και νησιά.
Μελανίνη: όσο πιο εύκολα μαυρίζεις, τόσο πιο δύσκολα παράγεις D3
Η μελανίνη μπλοκάρει μέρος της UVB.
Όσοι μαυρίζουν εύκολα θέλουν περισσότερη έκθεση στον ήλιο για να παράγουν την ίδια ποσότητα βιταμίνης D3.
Δεν είναι κακό — απλώς είναι κάτι που πρέπει να ξέρουμε.
Οι χρόνιες παθήσεις που δυσκολεύουν την απορρόφηση
Η κοιλιοκάκη, το Crohn, η ελκώδης κολίτιδα, η παγκρεατική ανεπάρκεια και άλλες εντερικές ή μεταβολικές διαταραχές εμποδίζουν την απορρόφηση της D3.
Οι ασθενείς αυτοί χρειάζονται τακτικό έλεγχο και συστηματική συμπλήρωση.
Είναι η βιταμίνη D3 «μόδα»; Όχι. Απλώς τώρα τη μετράμε.
Το 1990 και το 2000 σχεδόν κανείς γιατρός δεν έγραφε εξέταση 25-OH-D.
Σήμερα ξέρουμε τη σημασία της:
• για οστά
• για ανοσοποιητικό
• για λειτουργία μυών
• για ψυχική υγεία
• για φλεγμονές
Δεν έγινε μόδα — έγινε γνώση.
Πίνακας: Οι 8 βασικές αιτίες χαμηλής βιταμίνης D3
1. Μειωμένη έκθεση στον ήλιο
2. Αντηλιακό & καλυπτικά ρούχα
3. Υψηλό σωματικό λίπος
4. Μείωση βιταμίνης D στα τρόφιμα
5. Ηλικία
6. Ρύπανση πόλεων
7. Σκουρόχρωμο δέρμα / εύκολο μαύρισμα
8. Χρόνιες παθήσεις & δυσαπορρόφηση
Τι μπορούμε να κάνουμε;
• Λίγη καθημερινή έκθεση ήλιου (10–20 λεπτά).
• Ισορροπημένη διατροφή, έστω αν δεν καλύπτει πλήρως τη D3.
• Έλεγχος επιπέδων μία φορά τον χρόνο.
• Συμπλήρωμα D3 σε όσους ανήκουν σε ομάδες κινδύνου (σύμφωνα με γιατρό).
Οι νέες οδηγίες του 2025 τονίζουν ότι η πρόληψη — όχι ο υπερβολικός έλεγχος — είναι το κλειδί.
Social Plugin