Η πιο εντυπωσιακή σεληνιακή παράσταση του έτους θα λάβει χώρα την Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2025 — πρόκειται για την υπερπανσέληνο που ονομάζεται «Σελήνη της Συγκομιδής». Η Σελήνη θα βρίσκεται στο πλησιέστερο σημείο της τροχιάς της προς τη Γη (περίγειο) και ως εκ τούτου θα φαίνεται μεγαλύτερη και φωτεινότερη από το κανονικό — ένα θέαμα που πολλοί αποκαλούν «υπερπανσέληνο».
Αυτή η υπερπανσέληνος είναι η πρώτη του 2025 μετά από αυτή του Νοεμβρίου 2024 και εγκαινιάζει μια σειρά τριών υπερπανσελήνων που θα συνεχιστούν το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο του ίδιου έτους — ένα μαγευτικό «τρίπτυχο» φθινοπωρινών σεληνιακών εμφανίσεων.
Τι είναι η υπερπανσέληνος — και τι όχι
Η Σελήνη περιφέρεται γύρω από τη Γη με ελλειπτική — δηλαδή όχι ακριβώς κυκλική — τροχιά. Αυτό σημαίνει ότι σε κάποιες στιγμές βρίσκεται πιο κοντά στη Γη (περίγειο) και σε άλλες πιο μακριά (απόγειο). Όταν μία πανσέληνος συμπίπτει με το περίγειο (ή έστω πολύ κοντά σε αυτό), τότε ονομάζεται υπερπανσέληνος ή perigee full moon.
— Σύμφωνα με επιστημονικές πηγές, αυτή η υπερπανσέληνος μπορεί να φαίνεται έως και 14 % μεγαλύτερη και έως και 30 % φωτεινότερη από μια τυπική πανσέληνο που συμβαίνει πιο μακριά από τη Γη National Geographic+2ResearchGate+2.
— Ωστόσο, πολλοί αστρονόμοι προειδοποιούν ότι η διαφορά μπορεί να μην είναι τόσο εντυπωσιακή στους «καθημερινούς παρατηρητές» — δηλαδή στο μάτι — ειδικά αν δεν υπάρχει σύγκριση με μια κανονική πανσέληνο. NASA Science+1
— Ο όρος «υπερπανσέληνος» δεν είναι επίσημος αστρονομικός όρος αλλά έχει υιοθετηθεί ευρέως ως πιο εύληπτη έκφραση για τις πανσελήνους στο περίγειο EBSCO+1.
Σε μία αρκετά παλιά μελέτη επισημαίνεται ότι η φωτεινότητα της Σελήνης στο περίγειο μπορεί να είναι περίπου 29 % μεγαλύτερη και η οπτική διάμετρός της κατά 14 % μεγαλύτερη σε σύγκριση με πανσέληνο στο απόγειο — τιμές συμβατές με τις συνηθισμένες εκτιμήσεις στη βιβλιογραφία ResearchGate.
Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο: λόγω της ψευδαίσθησης του φεγγαριού (moon illusion), πολλές φορές η Σελήνη φαίνεται εντυπωσιακά μεγαλύτερη όταν ανατέλλει στον ορίζοντα — αλλά αυτό είναι οπτικό κόλπο της αντίληψης, όχι πραγματική αλλαγή διαμέτρου. NASA Science+2Sky at Night Magazine+2
Γιατί «Σελήνη της Συγκομιδής» (Harvest Moon)
Η ονομασία «Σελήνη της Συγκομιδής» αποδίδεται στην πανσέληνο που ανατέλλει πιο κοντά στη φθινοπωρινή ισημερία, δηλαδή την εποχή που γινόταν στις παραδοσιακές κοινωνίες η συγκομιδή των καλλιεργειών. Το φως της Σελήνης εκείνες τις νύχτες βοηθούσε τους αγρότες να δουλέψουν αργότερα το βράδυ, κατά τις ώρες όπου η ημέρα δεν έφτανε.
Παραδοσιακά, η πανσέληνος του Οκτωβρίου ονομάζεται και Φεγγάρι του Κυνηγού (Hunter’s Moon). Φέτος, όμως, επειδή πέφτει πιο κοντά στην ισημερία, της αποδίδεται και ο τίτλος «Σελήνη της Συγκομιδής». FOX Weather+3Sky at Night Magazine+3National Geographic+3
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο: η ισημερία του 2025 έγινε στις 22 Σεπτεμβρίου, και παρόλο που συνήθως η «Σελήνη της Συγκομιδής» ανατέλλει τον ίδιο μήνα, φέτος καθυστέρησε περισσότερο από ό,τι έχει συμβεί από το 1987. TIME+2Live Science+2
Πότε και πώς θα είναι ορατή — τι να προσέξεις
-
Η κορύφωση της υπερπανσέληνου αναμένεται στις 6/7 Οκτωβρίου (ανάλογα με τη ζώνη ώρας). Space+2Astronomy+2
-
Φωτογραφικές αναφορές λένε ότι η Σελήνη θα φτάσει σε πλησιέστερο σημείο ~ 224 599 μίλια (361 457 χιλιόμετρα) από τη Γη. Live Science
-
Το φεγγάρι θα ανατέλλει κοντά στη δύση του ήλιου, δημιουργώντας εντυπωσιακά χρώματα (πορτοκαλί/χρυσό) λόγω διάθλασης στην ατμόσφαιρα. Space+2Astronomy+2
-
Οι επόμενες υπερπανσέληνοι θα έρθουν στις 5 Νοεμβρίου και 4 Δεκεμβρίου 2025 — άρα, αν χάσεις αυτή, υπάρχει συνέχεια! AP News+2Live Science+2
-
Να επιλέξεις σκοτεινό ουρανό, μακριά από φωτισμό της πόλης, για καλύτερη ορατότητα.
Ένα άλλο ενδιαφέρον παγκόσμιο γεγονός: ο φωτεινός ουρανός έχει αυξηθεί σημαντικά σε πολλές πόλεις λόγω της φωτορύπανσης, και μια μελέτη δείχνει ότι στην πόλη Rzeszów (Πολωνία), η φωτεινότητα του νυχτερινού ουρανού αυξήθηκε από το 2015 έως το 2021 και οι προβλέψεις λένε ότι η τάση θα συνεχιστεί έως το 2025. PMC Αυτό σημαίνει ότι σε περιοχές με μεγάλη αστική ανάπτυξη μπορεί το θέαμα να μην είναι τόσο εντυπωσιακό όσο σε πιο σκοτεινές περιοχές.
Τέλος, η υπερπανσέληνος μπορεί να επηρεάσει τις παλίρροιες λόγω της αυξημένης βαρυτικής έλξης — σε παράκτιες ζώνες ενδέχεται να παρουσιαστούν πιο ακραίες παλίρροιες (King Tides). FOX Weather+1
Tips για φωτογράφιση & παρατήρηση
-
Στήσε νωρίς το τρίποδο και την κάμερα, ώστε όταν ανέβει η Σελήνη να μην χάνεις λεπτά.
-
Χρησιμοποίησε φακό με μεγάλο εστιακό μήκος (π.χ. τηλεφακός) για να «αιχμαλωτίσεις» τη μεγένθυνση.
-
Κάνε σύνθετες εκθέσεις: ένα frame για το φεγγάρι και ένα για το περιβάλλον (πίσω τοπίο).
-
Πειραματίσου με φίλτρα — ένα ND φίλτρο μπορεί να βοηθήσει αν η Σελήνη είναι πολύ φωτεινή.
-
Προτίμησε σκοτεινές περιοχές, μακριά από φώτα πόλης, για να μην «ξεπλένεται» το φεγγάρι στον φωτεινό ουρανό.
Social Plugin