Μακροχρόνια χρήση κορτιζόνης και διατροφή: Πώς να στηρίξετε τον οργανισμό σας με έξυπνες επιλογές

Η κορτιζόνη — ένα ισχυρό φάρμακο που μιμείται τη φυσική κορτιζόλη — αποτελεί σωτήρια θεραπευτική λύση σε πολλές παθήσεις. Όμως, όταν χρησιμοποιείται για μεγάλο χρονικό διάστημα, έχει σοβαρές παρενέργειες. Ευτυχώς, η σωστή διατροφή μπορεί να λειτουργήσει ως “συμμαχός” σας, βοηθώντας να μειωθούν οι επιπτώσεις και να υποστηριχτεί ο οργανισμός στη μάχη του αυτοάνοσου ή της φλεγμονής.

Ας δούμε πώς:

Τι κάνει η κορτιζόνη — και πού παρεισφρέουν οι δυσκολίες

Η κορτιζόνη ανήκει στα κορτικοστεροειδή, και έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη και ανοσοκατασταλτική δράση. NCBI+2Oxford Academic+2
Εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση παθήσεων όπως:

Αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, λύκος)
Φλεγμονώδεις καταστάσεις (άσθμα, ελκώδης κολίτιδα)
Δερματολογικές παθήσεις
Οξείες αλλεργικές αντιδράσεις
Προφύλαξη μετά από μεταμοσχεύσεις

Όμως, όταν η χρήση ξεπεράσει το “βραχυπρόθεσμο”, αρχίζουν να εμφανίζονται προβλήματα:

Αύξηση βάρους / παχυσαρκία: Πολλοί ασθενείς αναφέρουν αύξηση 6-13 % του σωματικού βάρους σε θεραπείες πάνω από 3 μήνες. pharmsci-semor-2023.sites.olt.ubc.ca+2ScienceDirect+2
Μεταβολική διαταραχή & διαβήτης: αντίσταση στην ινσουλίνη, υψηλά επίπεδα σακχάρου. Oxford Academic+2ScienceDirect+2
Απώλεια οστικής και μυϊκής μάζας → οστεοπόρωση, αυξημένος κίνδυνος καταγμάτων. PMC+2ScienceDirect+2
Υπέρταση, κατακράτηση υγρών, αυξημένη πίεση λόγω επίδρασης στο νάτριο και ισορροπίας υγρών. Hospital for Special Surgery+2NCBI+2
Καταστολή ανοσοποιητικού → ευάλωτοι σε λοιμώξεις. NCBI+2Oxford Academic+2
Άλλες επιπλοκές όπως καταρράκτες, γλαύκωμα, ατροφία επινεφριδίων, αλλαγές στο δέρμα. JAMA Network+2ScienceDirect+2

Μια πρόσφατη μελέτη σε μεγάλο δείγμα ασθενών με ατοπική δερματίτιδα έδειξε ότι χρήση από του στόματος κορτικοστεροειδών πάνω από 90 ημέρες ετησίως σχετίζεται με ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο για σύνθετες παρενέργειες — όπως κατάγματα, υπέρταση, καρδιακά επεισόδια — σε σύγκριση με χρήση μικρότερης διάρκειας. JAMA Network

Επιπλέον, μια νέα ανάλυση εκτιμά ότι η χρόνια χρήση κορτικοστεροειδών προκαλεί σημαντικό “κόστος” τόσο στην υγεία όσο και οικονομικά — γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη για σωστή διαχείριση. jmcp.org

Συνοπτικά, η κορτιζόνη είναι φίλος όταν χρειάζεται — αλλά απαιτεί “φύλαξη”.

Πώς η διατροφή μπορεί να υποστηρίξει τον οργανισμό σας

Αν βρίσκεστε σε μακροχρόνια χρήση κορτιζόνης, η διατροφή παίζει κομβικό ρόλο στο να “αμβλύνει” τις παρενέργειες. Ακολουθούν οι πιο κρίσιμες στρατηγικές:

1. Έλεγχος νάτριου / μείωση αλατιού

Η κορτιζόνη ενισχύει την κατακράτηση νατρίου, προκαλώντας οιδήματα και υψηλή πίεση. Hospital for Special Surgery+2NCBI+2
Τι μπορείτε να κάνετε:

Περιορίστε επεξεργασμένα τρόφιμα, τυριά, κονσέρβες, αλμυρά σνακ
Χρησιμοποιήστε μυρωδικά, λεμόνι, βότανα ως υποκατάστατα αλατιού
Ενδεχομένως συζητήστε με γιατρό τη χρήση διουρητικών (όταν επιτρέπεται)

2. Προστασία οστών: ασβέστιο + βιταμίνη D

Η μακροχρόνια κορτιζόνη υπονομεύει την οστική πυκνότητα. ScienceDirect+3PMC+3Oxford Academic+3
Τροφές – πηγές:

Γιαούρτι, κεφίρ, γάλα χαμηλών λιπαρών
Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (π.χ. σπανάκι, λάχανο)
Αμύγδαλα, σουσάμι
Λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλες) και εμπλουτισμένα προϊόντα
Επαρκής έκθεση στον ήλιο για φυσική σύνθεση βιτ. D (με προσοχή στην υπεριώδη ακτινοβολία)

3. Έλεγχος υδατανθράκων & σακχάρων

Η κορτιζόνη μπορεί να αυξήσει τη γλυκόζη στο αίμα. NCBI+3Oxford Academic+3JAMA Network+3
Κατευθύνσεις:

Περιορίστε τα απλά σάκχαρα (γλυκά, αναψυκτικά)
Αντικαταστήστε λευκές αμυλούχες τροφές με ολικής άλεσης (ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι)
Προτιμήστε βρώμη, κινόα, όσπρια — έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη

4. Υγιής πρόσληψη πρωτεϊνών

Η κορτιζόνη συμβάλλει σε απώλεια μυϊκής μάζας. PMC+2Oxford Academic+2
Τι να επιλέγετε:

Άπαχες ζωικές πρωτεΐνες: κοτόπουλο, γαλοπούλα, ψάρι
Αυγά
Όσπρια και συνδυασμοί φυτικών πρωτεϊνών (π.χ. φακές + ρύζι)
Πρωτεϊνικά σνακ όπως άπαχοι ξηροί καρποί

5. Αντιφλεγμονώδη τρόφιμα

Η κορτιζόνη καταπραΰνει τη φλεγμονή, αλλά δεν εξαλείφει τις αιτίες της. Ενισχύστε τη διατροφή σας με φυσικές τροφές με αντιφλεγμονώδη δράση:

Ελαιόλαδο
Καρύδια, λιναρόσπορο
Λιπαρά ψάρια (σολομός, σκουμπρί)
Μούρα, ντομάτες, μπρόκολο, κρεμμύδια
Πράσινο τσάι, μπαχαρικά όπως κουρκουμάς

6. Ενυδάτωση & αποβολή υγρών

Η σωστή πρόσληψη νερού βοηθά στην απομάκρυνση τοξινών και την υποστήριξη της νεφρικής λειτουργίας.

Αποφύγετε ποτά με ζάχαρη και αλκοόλ
Χρησιμοποιήστε αφεψήματα χωρίς ζάχαρη (π.χ. χαμομήλι, πράσινο τσάι)

7. Έλεγχος βάρους με σωστή στρατηγική

Η όρεξη αυξάνει συχνά σε χρήση κορτιζόνης. pharmsci-semor-2023.sites.olt.ubc.ca+1

Μικρά και συχνά γεύματα
Έμφαση σε τρόφιμα με φυτικές ίνες (λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής άλεσης)
Προσεκτικές μερίδες, αποφυγή υπερβολών
Ενσωμάτωση ήπιας άσκησης (περπάτημα, ασκήσεις αντίστασης)

8. Συνεργασία με ειδικούς

Συμβουλευτείτε διατροφολόγο και ενδοκρινολόγο για εξατομικευμένο πλάνο
Παρακολούθηση των παραμέτρων αίματος, οστικής υγείας, σακχάρου, λιπιδίων

Τι λέει η πιο πρόσφατη έρευνα

Μια σημαντική μελέτη του 2024 δείχνει ότι χρήση κορτικοστεροειδών πάνω από 90 ημέρες ετησίως σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο παρενεργειών όπως κατάγματα, καρδιακά επεισόδια, νεκρώσεις οστών. JAMA Network

Άλλες τρέχουσες έρευνες περιλαμβάνουν:

“Appropriate Use and Complications of Corticosteroids” (2025): αναλύει τις πιο κοινές παρενέργειες (ακμή, αύξηση όρεξης, υπέρταση) και τονίζει τη σημασία ελάττωσης της δόσης ή χρήσης διακοπτόμενων σχημάτων. ScienceDirect
Μελέτες για παχυσαρκία σε ασθενείς με κορτικοστεροειδή: δείχνουν ότι οι διατροφικές παρεμβάσεις έχουν περιορισμένα και μικρού μεγέθους αποτελέσματα — απαιτείται περαιτέρω έρευνα. pharmsci-semor-2023.sites.olt.ubc.ca
Μελέτες για τις παρενέργειες της μακροχρόνιας χρήσης: επιβεβαιώνουν ότι οι επιπτώσεις στην οστική υγεία, στον μεταβολισμό και το καρδιαγγειακό υπόβαθρο είναι πραγματικές και σημαντικές. ScienceDirect+2Oxford Academic+2

Συμπερασματικά, η έρευνα υποστηρίζει ότι όσο πιο σύντομη και χαμηλή δόση είναι η χρήση κορτιζόνης, τόσο μικρότερος είναι ο κίνδυνος — αλλά όταν η χρήση παρατείνεται, η υποστήριξη μέσω διατροφής και παρακολούθησης είναι κρίσιμη.

Συμπέρασμα & πρακτικά “μηνύματα”

Μη θεωρείτε ότι η κορτιζόνη “ξεμπλέκεται” χωρίς επιπτώσεις — υπάρχει σοβαρό ρίσκο όταν χρησιμοποιείται μακροχρόνια.
Η διατροφή — σωστά σχεδιασμένη — μπορεί να γίνει πολύτιμο εργαλείο για να “μαλακώσει” τις παρενέργειες.
Δεν υπάρχουν “μαγικές” τροφές — ισορροπία, ποικιλία, έλεγχος αλατιού και σακχάρου, επάρκεια πρωτεϊνών και αντιοξειδωτικών είναι το κλειδί.
Η επιστημονική έρευνα επιβεβαιώνει ότι η μακροχρόνια χρήση έχει κόστος — τόσο στην υγεία όσο και στην ποιότητα ζωής.
Συνεργασία με ειδικούς υγείας (γιατρό, διατροφολόγο) είναι απολύτως απαραίτητη — κανείς δεν πρέπει να “πειραματίζεται” μόνος του.
©ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας.

Ακολουθήστε μας και στο Facebook

Για να μην χάνεις καμία ανάρτηση, ακολούθησε μας στο GOOGLE NEWS!

Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Ακολούθησε μας και στο Instagram