Ανάκληση Ντοματινιών για Υπερβολικά Υψηλά Υπολείμματα Εντομοκτόνου: Τι Πρέπει να Ξέρεις

Τα ντοματίνια που αγοράζεις μπορεί να μην είναι πάντα τόσο “αθώα” όσο φαίνονται. Πρόσφατα, στις ευρωπαϊκές αγορές, βρέθηκαν αυξημένα υπολείμματα του εντομοκτόνου αβαμεκτίνης σε ντοματίνια—σε επίπεδα πάνω από τα επιτρεπτά όρια—με αποτέλεσμα να γίνει άμεση ανάκληση προϊόντων. Το ζήτημα αυτό αναδεικνύει πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τι τρώμε, πόσο αυστηρά ελέγχονται τα τρόφιμα, και τι κινδύνους υπάρχει όταν τα κανονιστικά όρια ξεπερνιούνται.

Οι λεπτομέρειες της ανάκλησης

Τι συνέβη: Γαλλικές αρχές ανακοίνωσαν ότι ανασυρόταν από την αγορά η ντομάτα σε δεσμίδες της μάρκας Nijasol, που εισάγεται από την Ισπανία. Ο λόγος: παρουσία αβαμεκτίνης σε επίπεδα πάνω από τα νόμιμα όρια.
Κωδικός παρτίδας: BLOQUE A /// 08-2025.
Περίοδος διάθεσης: Από 29 Αυγούστου έως 6 Σεπτεμβρίου 2025.
Περιοχές διάθεσης: Περιφέρειες Doubs (25), Haut-Rhin (68), Saône-et-Loire (71) και Territoire de Belfort (90) στη Γαλλία.
Διανομείς: Τοπικοί πωλητές όπως οι Zaaoui Adil, Aayet Sheron 4 Saisons, Siffert, Mahmoudi Primeurs, MCH Primeurs και HR Super Exotique.
Προτροπή προς καταναλωτές: Αν έχεις αγοράσει τα συγκεκριμένα ντοματίνια, μην τα καταναλώσεις. Επέστρεψέ τα στο σημείο αγοράς για επιστροφή χρημάτων.
Λήξη της ανάκλησης: Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί στις 21 Σεπτεμβρίου 2025.

Τι είναι η αβαμεκτίνη και γιατί ανησυχούμε

Η αβαμεκτίνη είναι εντομοκτόνο/ακαρεοκτόνο που χρησιμοποιείται ευρέως στη γεωργία αλλά και στη κτηνιατρική.

Ενώ η χρήση της θεωρείται αποδεκτή υπό ορισμένους όρους στη γεωργία, δεν πρέπει να υπάρχουν υπολείμματα πέρα από τα όρια που έχει θέσει η Ε.Ε. (MRLs = Maximum Residue Levels).
Όταν αυτά τα όρια ξεπερνιούνται:
- Κίνδυνοι για νευρολογικές επιδράσεις: ζάλη, πονοκέφαλος, τρέμουλο, έλλειψη συντονισμού, υπνηλία.
- Γαστρεντερικά προβλήματα: ναυτία, έμετος, διάρροια, πόνοι στην κοιλιά.
- Καρδιαγγειακές επιπτώσεις: διαταραχές στην πίεση, ταχυκαρδία.
- Σε πολύ υψηλές δόσεις: πιθανότητα κατάπτωσης του νευρικού συστήματος, δυσκολία στην αναπνοή, ακόμα και κώμα.
- Μακροχρόνια δεδομένα σε ανθρώπους είναι περιορισμένα, αλλά μελέτες στα ζώα δείχνουν επιπτώσεις στο ήπαρ και το νευρικό σύστημα.
- Ευπαθείς ομάδες: παιδιά, έγκυες, άτομα με ηπατική ή νεφρική δυσλειτουργία πιο ευάλωτα.

Πιο πρόσφατη σχετική μελέτη & δεδομένα

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) έδωσε πρόσφατα έκθεση για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα (2023). Βασικά ευρήματα: από τα δείγματα του συντονισμένου προγράμματος ελέγχου (EU MACP), περίπου 1% των δειγμάτων ήταν μη συμβατά με τους κανονισμούς. European Food Safety Authority+2Cuatrecasas+2
Επιπλέον, στο πρόγραμμα εθνικών ελέγχων, περίπου 2% των δειγμάτων υπερέβαιναν τα ανώτατα επιτρεπτά όρια (MRLs). PMC+2EFSA Journal+2
Σχετικά με την αβαμεκτίνη συγκεκριμένα: η EFSA έχει διενεργήσει peer review αξιολόγηση της ουσίας όταν χρησιμοποιείται σε ντομάτες και φράουλες, όπου προτείνονται και μείωση των MRLs για την αβαμεκτίνη σε τομάτες από 0,09 mg/kg σε 0,015 mg/kg ώστε να προστατευτεί καλύτερα ο καταναλωτής. ResearchGate
Μια μελέτη του 2024 σε φυτά της οικογένειας Lamiaceae μελέτησε το πώς η αβαμεκτίνη αποσυντίθεται, αλλά δεν αφορούσε άμεσα ντομάτες· ωστόσο δείχνει ότι παράγοντες όπως η διάλυση, η έκθεση στο φως και η θερμοκρασία επηρεάζουν σημαντικά πόσο παραμένει το εντομοκτόνο. ScienceDirect

Τι μπορείς να κάνεις ως καταναλωτής

Έλεγξε ετικέτες και παρτίδες — αν αγοράσεις ντοματίνια, ζήτα να δεις τον κωδικό παρτίδας, την ημερομηνία εισαγωγής/συσκευασίας.
Πλύσιμο & ξεφλούδισμα — αν και δεν αφαιρούν όλα τα υπολείμματα, το καλό πλύσιμο μπορεί να μειώσει σημαντικά την ποσότητα ουσιών που είναι επιφανειακά.
Αγορά από εγκεκριμένες πηγές — προτίμησε προμηθευτές με καλό όνομα, πιστοποιήσεις παραγωγής (π.χ. βιολογικά ή με καλή γεωργική πρακτική).
Ενημέρωση — παρακολούθησε τις ειδήσεις και τις ανακοινώσεις των επίσημων αρχών (εθνικών και ευρωπαϊκών).
Αναφορά προβλημάτων — αν αντιληφθείς κάτι ύποπτο (γεύση, μυρωδιά, εμφάνιση) ή ενημερωθείς για ανάκληση, επέστρεψε το προϊόν και ζήτα ενημέρωση ή αποζημίωση.

Συμπέρασμα

Η πρόσφατη ανάκληση ντοματινιών λόγω υπέρβασης υπολειμμάτων αβαμεκτίνης μας υπενθυμίζει ότι οι γεωργικές πρακτικές, οι κανονισμοί, και οι έλεγχοι προϊόντων δεν είναι κάτι θεωρητικό — η υγεία μας εξαρτάται από αυτά. Αν και οι συνολικοί κίνδυνοι στα τρόφιμα στην ΕΕ φαίνονται “χαμηλοί” για τη μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών (βάσει EFSA), δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός. Η συνεχής ενημέρωση, η υπεύθυνη κατανάλωση και η προσοχή είναι απαραίτητες.