Τα νέα ειδοποιητήρια που έλαβαν πολλές φαρμακευτικές εταιρείες για υποχρεωτικές επιστροφές (“clawback”) φαρμάκων που διέθεσαν στο ΕΣΥ, με ποσοστά που αγγίζουν ~80%, έχουν μουδιάσει ολόκληρη την αγορά φαρμάκου. Αυτό δεν είναι ένα απλό οικονομικό βάρος — είναι πιθανόν να απειλεί τη διαθεσιμότητα πολλών θεραπειών, τη βιωσιμότητα εταιρειών, αλλά και την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα.
Τι είναι το clawback και γιατί έχει γίνει πρόβλημα
-
Το clawback είναι η υποχρεωτική επιστροφή χρημάτων από τις φαρμακευτικές εταιρείες προς το κράτος, όταν η φαρμακευτική δαπάνη ξεπερνά την προβλεπόμενη προϋπολογισθείσα δαπάνη.
-
Πρόκειται για έναν μηχανισμό που εφαρμόζεται χρόνια στην Ελλάδα, ιδιαίτερα από τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. ISPOR.org+2practiceguides.chambers.com+2
-
Το πρόβλημα τώρα είναι ότι τα “κουρέματα” φτάνουν σε επίπεδα ~80-83% για τα νοσοκομειακά φάρμακα, κάτι που πολλοί παράγοντες στην αγορά χαρακτηρίζουν μη βιώσιμο. fdiinsider.com+3ΣΦΕΕ+3euractiv.com+3
Πιο πρόσφατα στοιχεία & μελέτες
-
Μία από τις πιο πρόσφατες μελέτες, “Implementing the Recovery and Resilience Fund initiative to reduce pharmaceutical expenditure clawback in Greece: The impact on pharmaceutical spending and on national economy” (ISPOR / RRF / Ελλάδα, 2022-2025) δείχνει ότι το clawback έχει εκτιναχθεί από περίπου €75 εκατ. το 2012 σε €1.461 εκατ. το 2021. ISPOR.org
-
Η ίδια μελέτη προβλέπει ότι για την περίοδο 2022-2025, αν εφαρμοστούν συγκεκριμένες δομικές αλλαγές (π.χ. τιμολόγηση, πρωτόκολλα θεραπείας, πρωτόκολλα συνταγογράφησης, χρήση / έλεγχος όγκου φαρμάκων) μπορούν να επιτευχθούν συνολικά ποσοτικά οφέλη εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, με μείωση της επιβάρυνσης clawback και βελτίωση της οικονομικής βιωσιμότητας. ISPOR.org
-
Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Φαρμακευτικών Εταιρειών (SFEE) σε ανακοίνωσή του τον Οκτώβριο 2024 επισημαίνει ότι τα clawback για το πρώτο εξάμηνο του 2023 έφτασαν 83% για φάρμακα πάνω από 30 €, με ένα νοσοκομείο να έχει σημάδι 92%. ΣΦΕΕ
-
Επιπλέον, μελέτη δείχνει ότι η προσπάθεια του κράτους μέσω των Recovery & Resilience Funds (RRF) περιλαμβάνει στόχο μείωσης των clawbacks κατά €900 εκ. μεταξύ 2022-2025. ISPOR.org
Επιπτώσεις: τι κινδύνους φέρνει αυτή η κατάσταση
-
Ελλιπής διαθεσιμότητα φαρμάκων
Όταν η εταιρεία γνωρίζει ότι θα πρέπει να επιστρέψει το 80-90% των εσόδων της, μειώνεται η επιθυμία ή δυνατότητά της να φέρει στην Ελλάδα νέα ή ακριβά φάρμακα. Κάποιες μητρικές μπορεί να τα αποσύρουν ή να μην τα εισάγουν καθόλου. -
Πίεση στην καινοτομία
Δεδομένων των πολύ υψηλών clawback, η επένδυση σε έρευνα & ανάπτυξη (R&D) μπορεί να γίνει λιγότερο ελκυστική. Αν οι αποδόσεις είναι σχεδόν μηδενικές ή αρνητικές, πολύ δύσκολα θα υπάρξουν νέα φάρμακα ή βελτιώσεις. -
Απειλή για θεραπείες ήδη σε χρήση
Θεραπείες που είναι ζωτικές, ή για χρόνιες / σοβαρές παθήσεις, μπορεί να γίνουν λιγότερο διαθέσιμες αν οι εταιρείες διαπιστώσουν οικονομική ζημιά. -
Ασθενείς σε ανασφάλεια
Ακόμα κι αν τα φάρμακα υπάρχουν, υπάρχει κίνδυνος καθυστερήσεων, έλλειψης αποθεμάτων ή αυξήσεων συνολικού κόστους (έμμεσα).
Τι λέει η κυβέρνηση & ποιες λύσεις προτείνονται
-
Ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, έχει διαβεβαιώσει ότι το clawback για το σύνολο του 2024 θα μειωθεί πολύ και πιθανώς να κυμανθεί κάτω από 70%.
-
Αν δεν υπάρξει μείωση, έχει υποσχεθεί ότι θα προχωρήσει σε αναδρομικές παρεμβάσεις για να ελαφρύνει τις εταιρείες από αυτές τις υποχρεώσεις.
-
Προς αυτή την κατεύθυνση, διάφοροι φορείς (PIF, SFEE) ζητούν αυξημένη χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης, πιο δίκαιες τιμολογήσεις, καθορισμό θεσμών όπως πρωτόκολλα συνταγογράφησης, θεραπευτικές οδηγίες, και μηχανισμούς αξιολόγησης και παρακολούθησης (patient registries).
Πρακτικές προτάσεις / τι πρέπει να γίνει άμεσα
-
Αναπροσαρμογή του προϋπολογισμού για φαρμακευτική δαπάνη ώστε να ανταποκρίνεται στην πραγματική ζήτηση + καινοτόμες θεραπείες.
-
Θέσπιση ευέλικτων μηχανισμών clawback, ώστε να μην επιβαρύνονται υπερβολικά μόνο οι εταιρείες.
-
Διαφάνεια στις αποδείξεις κόστους φαρμάκων, στις διαδικασίες καθορισμού τιμών και στις συμβάσεις με νοσοκομεία.
-
Επιτάχυνση του μηχανισμού offset (επιστροφή clawback μέσω ερευνών / επενδύσεων) ώστε να ενισχυθεί η καινοτομία.
-
Έλεγχος στην κατανάλωση – να διασφαλιστεί ότι η χρήση φαρμάκων είναι σύμφωνα με τα πρωτόκολλα / τις οδηγίες για αποφυγή σπατάλης.
Συμπέρασμα
Η επιβολή clawback της τάξης του 80% και άνω στα νοσοκομειακά φάρμακα δεν είναι απλώς οικονομικό “βάρος” — είναι ένας πιθανός καταλύτης για κρίση στην πρόσβαση των ασθενών και στην ίδια τη λειτουργία της φαρμακευτικής βιομηχανίας στην Ελλάδα.
Αν δεν υπάρξουν άμεσα διορθωτικά μέτρα — αύξηση προϋπολογισμού, διαφάνεια, ισορροπία — κινδυνεύουμε να δούμε απώλειες και για τη δημόσια υγεία.
Πιο πρόσφατη μελέτη / ενημέρωση
Η μελέτη ISPOR / RRF (2022-2025) που αναφέρθηκε πιο πάνω, είναι από τις πλέον επικαιροποιημένες και προσφέρει ποσοτικά στοιχεία και προβλέψεις. ISPOR.org
Μια ενημέρωση από τον Σύνδεσμο Ελληνικών Φαρμακευτικών Εταιρειών δείχνει ότι η κατάσταση για το πρώτο εξάμηνο του 2023 ήταν ήδη πολύ σκληρή, και ότι οι επιστροφές άγγιξαν τα 83% για μεγάλα φάρμακα. ΣΦΕΕ
©ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ
δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν
αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον
προσωπικό ιατρό σας.
Ακολουθήστε μας και στο Facebook
Για να μην χάνεις καμία ανάρτηση, ακολούθησε μας στο GOOGLE NEWS!
Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Ακολούθησε μας και στο Instagram
Social Plugin