Ticker

6/recent/ticker-posts

Ticker

6/Εναλλακτικη/ticker-posts

ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΠΡΟΔΩΣΕ Ο ΙΟΥΔΑΣ;

* ό,τι διαβάσετε παρακάτω, τα οποία είναι ουσιαστικά μια μεταγραφή ενός podcast του ιστορικού Bart D. Erhman. 
Λοιπόν, έχουμε Πάσχα το οποίο είναι ίσως η σημαντικότερη περίοδος της Χριστιανοσύνης, αλλά θεωρώ ότι πολλοί έχουμε μια ασαφή εικόνα για το τι ακριβώς συνέβη εκείνα τα χρόνια.
(Υπάρχει και η θεωρία ότι δεν συνέβη τίποτα ιστορικά, ο Μυθικισμός, αλλά είναι αρκετά περιθωριοποιημένη από την επιστημονική κοινότητα.)
Το βασικό λοιπόν είναι ότι περίπου το 30 μ.Χ. σταυρώθηκε ο Ιησούς Χριστός από τους Ρωμαίους, κάτι που οδήγησε τρεις ημέρες μετά -για όσους πιστεύουν- στην Ανάστασή του.
Πολλά από τα πραγματικά γεγονότα που συνδέονται με αυτό τα αγνοούμε, και είναι φυσικό, μιας και Α. Έχουμε λίγα ιστορικά στοιχεία στη διάθεσή μας. Β. Πολλές φορές οι αναφορές μας είναι είτε ιστορίες που ακούγαμε όταν ήμασταν παιδιά ή ταινίες του Χόλυγουντ, στις οποίες ο Ιησούς είναι ξανθός-γαλανομάτης.
Προφανώς χρειάζονται πολλοί τόμοι για να αναλύσουμε τα πάντα για το Πάσχα. Θα διαλέξω να μείνω στην απάντηση μιας ερώτησης που την είχα από μικρός: Τι ακριβώς πρόδωσε ο Ιούδας;
Μια από τις πιο εμβληματικές και διαβόητες αφηγήσεις που έχουν ενσωματωθεί στο DNA του δυτικού πολιτισμού είναι το φιλί που δίνει ο Ιούδας ο Ισκαριώτης στον δάσκαλό του και αμέσως μετά οι Ρωμαίοι τον συλλαμβάνουν (στην εικόνα είναι πίνακας του Καραβάτζο από το 1602).
Ποιος ήταν ο Ιούδας ο Ισκαριώτης;
Ήταν ένας από τους 12 μαθητές του Ιησού, και μιας και το «Ιούδας» ήταν πολύ κοινό όνομα (μέχρι και ο Ιησούς είχε έναν αδερφό με αυτό το όνομα, ενώ υπήρχε κι ένας άλλος μαθητής με το ίδιο όνομα), αποκαλούνταν «Ισκαριώτης» για να τον ξεχωρίζουν (τότε οι άνθρωποι δεν είχαν επώνυμα).
Αν και υπάρχουν διάφορες θεωρίες για το τι σημαίνει η λέξη «Ισκαριώτης», δεν γνωρίζουμε σίγουρα. Ίσως ότι προερχόταν από χωριό με αυτό το όνομα.
Στα Ευαγγέλια ο Ιούδας δεν εμφανίζεται σε πολλά σημεία, αλλά ο ρόλος του είναι κομβικός. Σύμφωνα με όλες τις παραδόσεις, οι αρχές στην Ιερουσαλήμ έκαναν μια συμφωνία με τον Ιούδα, τον πλήρωσαν για να τους υποδείξει πού ήταν ο Ιησούς χωρίς πολλούς πιστούς μαζί του, κάτι που οδήγησε στη σύλληψη, καταδίκη και εκτέλεσή του.
Σύμφωνα με μια θεωρία δεν υπήρχε τέτοιο πρόσωπο, αλλά "εφευρέθηκε" προκειμένου να ενισχυθούν ακόμα περισσότερο τα αντι-εβραϊκά σημεία της Καινής Διαθήκης, από τον συνειρμό Ιούδας - Ιουδαίος.
Κάνουμε ένα fast forward:
Σύμφωνα με κάποια από τα Ευαγγέλια, καθώς οδηγούμαστε προς την κορύφωση της ιστορίας γίνεται εμφανές ότι ακόμα και ο τύραννος κατακτητής δεν είχε όρεξη να εκτελέσει τον Ιησού, αλλά το πλήθος των Εβραίων επέμενε.
Στο Κατά Ματθαίον (που καταφέρνει να είναι το Ευαγγέλιο που στηρίζεται περισσότερο στις εβραϊκές βιβλικές γραφές και ταυτόχρονα το πιο αντισημιτικό) o Πόντιος Πιλάτος λέει γιατί ρε παιδιά να σταυρωθεί ο Χριστούλης, τι κακό σας έκανε, εγώ είμαι αθώος από το αίμα αυτού του ανθρώπου. Και το πλήθος από κάτω κραυγάζει, ρε σταύρωσέ τον, να πέσει πάνω μας το αίμα του και πάνω στα παιδιά μας.
Πέρα από το χιούμορ, αυτό το απόσπασμα (Ματθ. 27,25) είναι από τα πιο σκληρά σημεία της Καινής Διαθήκης και πάνω του βασίστηκαν αιώνες διωγμών των Εβραίων.
Πάμε πάλι πίσω:
Τι συνέβη εκείνες τις μέρες;
Στην τελευταία εβδομάδα της ζωής του ο Ιησούς, με τους μαθητές και πολλούς ακόμα ακολούθους, μπαίνει θριαμβευτικά στην Ιερουσαλήμ.
Εκείνα τα χρόνια η περιοχή ήταν υπό Ρωμαϊκή κατοχή και ήταν κάτι αρκετά συνηθισμένο να εμφανίζεται ένας χαρισματικός δάσκαλος ο οποίος προφητεύει ότι έρχεται το τέλος του κόσμου όπως τον ξέρουμε, ότι ο Θεός θα παρέμβει και θα ανταμείψει όσους έχουν υποφέρει τα πάνδεινα, μετανοήστε Χριστιανοί κλπ (δλδ όχι ακόμα "Χριστιανοί", καταλαβαίνετε).
Ο Ιησούς διδάσκει δημόσια σε πλήθη, πηγαίνει στον μεγάλο Ναό και κάνει μπάχαλα, αναποδογυρίζει τραπέζια, κυνηγάει τους εμπόρους με μαστίγια. Άρα δεν προσπαθούσε να κρυφτεί και μάλλον οι ρωμαϊκές αρχές δεν θα είχαν θέμα να τον εντοπίσουν.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Bart D. Ehrman (υπενθύμιση ότι δεν τα βγάζω από το μυαλό μου) ο Ιούδας δεν πρόδωσε την τοποθεσία του Ιησού. Μια πιθανή εξήγηση (γιατί για πιθανότητες μιλάμε εδώ) είναι ότι ο Ιούδας έδωσε στις αρχές πληροφορίες για συγκεκριμένες πτυχές του κηρύγματος του Ιησού, οι οποίες ήταν ικανές να οδηγήσουν στη σύλληψή του.
Η καταδικαστική πληροφορία ήταν ότι ο Ιησούς αυτο-αποκαλούνταν «Μεσσίας».
ΟΚ, εδώ χρειάζεται εξήγηση, γιατί από όσα θυμόμαστε από τα θρησκευτικά και από τις ταινίες, θεωρούμε δεδομένο ότι ο Ιησούς ήταν ο Μεσσίας και ο Μεσσίας ήταν ο Ιησούς. Γιατί να τον συλλάβουν για αυτό συγκεκριμένα; Δεν το ήξεραν όλοι;
Απ' ό,τι φαίνεται όχι, και αυτό έχει να κάνει με το τι κυριολεκτικά είναι ο Μεσσίας.
Ο Μεσσίας (από την εβραϊκή λέξη מָשִׁיחַ, māšīaḥ) είναι ένας ηγέτης, μια μορφή που ανέμεναν: Για 600 χρόνια δεν υπήρχε Εβραίος Βασιλιάς και πολλοί πίστευαν ότι ο Θεός θα χρίσει κάποιον ως Βασιλιά, ως Μεσσία, που θα απελευθερώσει τα εδάφη και θα ξανα-ιδρύσει ισχυρό Ιουδαϊκό Βασίλειο.
Άρα ο Ιούδας πρόδωσε στις αρχές ότι ο Ιησούς δεν έκανε απλά φιλοσοφικά κηρύγματα, αλλά πίστευε στην πραγματικότητα ότι είναι ο Μεσσίας, όπως τον φαντάζονταν οι Εβραίοι, κάτι που αυτόματα σήμαινε ότι ήταν μια πιθανή πηγή πολιτικής και στρατιωτικής αναταραχής.
Θα μπορούσε αυτό από μόνο του να τον καταδικάσει σε θάνατο, ακόμα και αν δεν είχε συγκεντρώσει όπλα ή δεν είχε άμεσα πλάνα για επανάσταση; Ναι, ΟΚ, οι Ρωμαίοι ήταν ιδιαίτερα στοχοπροσηλωμένοι στη διατήρηση της Pax Romana, μάλλον σταύρωναν κόσμο για πλάκα και το παραπάνω απόσπασμα από το Κατά Ματθαίον, όπου ο Πιλάτος το παίζει good cop φαίνεται αστείο.
Πάμε πάλι μια σύνοψη στο ιστορικό timeline:
1. Ο Ιησούς καταφτάνει στην Ιερουσαλήμ κατά τη διάρκεια της σημαντικής γιορτής του Περάσματος (Pesach, κάτι θυμίζει αυτή η λέξη), όπου υπάρχουν πλήθη συγκεντρωμένα και γενικά μια αναμπουμπούλα.
2. Αρχίζει να κηρύττει για επερχόμενο τέλος του κόσμου, ότι πρέπει να μετανοήσουν οι αμαρτωλοί, πάνω-κάτω ό,τι έκανε και ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και διάφοροι άλλοι.
3. Μπαίνει στο μάτι των τοπικών εβραϊκών αρχών γιατί προκαλεί αναταραχή και ίσως οι δεσποτάδες να μην θέλανε το πόπολο να ξεσηκωθεί (κάτι θυμίζει κι αυτό).
4. Οπότε πληρώνουν τον Ιούδα να γίνει καρφί και να πει ότι ο Ιησούς θέλει ξεκάθαρα να γίνει μελλοντικός βασιλιάς και έτσι οι Ρωμαίοι τον εκτελούν για καλό και για κακό. (Θέτοντας σε κίνηση μια απίθανη σειρά γεγονότων που τριακόσια χρόνια μετά οδήγησε μια νέα θρησκεία, η οποία ξεκίνησε ως παρακλάδι του Ιουδαϊσμού, να κατακτήσει την αυτοκρατορία τους.)
Σε όλες τις παραδόσεις, στην "ανάκριση" που κάνει ο Πιλάτος στον Ιησού τον ρωτάει αν είναι ο Βασιλιάς των Εβραίων, αλλά και όταν τον σταυρώνουν τον χλευάζουν ως Βασιλιά των Εβραίων.
Στα Ευαγγέλια, όμως, πουθενά νωρίτερα δεν εμφανίζεται δημόσια ο Ιησούς ως "Βασιλιάς των Εβραίων" ούτε ο ίδιος το αναφέρει στα κηρύγματά του.
Είναι μια φράση που ξαφνικά εμφανίζεται στην ανάκριση και είναι το κρίσιμο σημείο για το οποίο καταδικάζεται. Ο Πιλάτος δεν τον ρωτάει ούτε για τα μπάχαλα στον Ναό, ούτε για τσακωμούς με Φαρισαίους, ούτε τίποτα άλλο.
Η υπόθεση εδώ (είπαμε, υποθέσεις κάνουμε) είναι ότι ο Ιησούς στα εσωτερικά κηρύγματα προς τους 12 μαθητές, τους έλεγε ότι έρχεται σύντομα το Βασίλειο του Θεού και ο ίδιος θα ήταν ο Βασιλιάς. Ο Ιησούς πίστευε ότι θα ήταν ο Μεσσίας (με την εβραϊκή έννοια) του μελλοντικού Βασιλείου. Και ο Ιούδας για αυτό ακριβώς τον έδωσε στις αρχές.
Γιατί το έκανε ο Ιούδας;
ΟΚ, υπάρχει η εξήγηση ότι μπήκε μέσα του ο διάβολος, αλλά αν πιστεύετε σε τέτοιες εξηγήσεις, δεν ξέρω γιατί έχετε φτάσει μέχρι εδώ
Μια τίμια εξήγηση είναι ότι το έκανε για τα χρήματα, που κι αυτά διάολος είναι μεταξύ μας.
Μια εναλλακτική είναι ότι ότι ο Ιούδας όντως πίστευε ότι η έλευση του Ιησού στην Ιερουσαλήμ ήταν η αρχή για να γίνει επανάσταση, να γίνει ο δάσκαλός του πραγματικός Μεσσίας, να συγκεντρώσει στρατό και να ανατρέψει τους Ρωμαίους. Και ίσως απογοητεύτηκε όταν είδε ότι τα πράγματα δεν πήγαιναν προς εκείνη την κατεύθυνση, στην οποία είχε αφιερώσει τη ζωή του.
Στην πραγματικότητα, όμως, η απάντηση είναι ότι, πολύ απλά, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε.
Τι απέγινε ο Ιούδας;
Υπάρχει μια διαφωνία εδώ, ενδεικτικό των προφορικών παραδόσεων που κυκλοφορούσαν για δεκαετίες μετά τη σταύρωση και το πώς αλλάζουν και μυθοποιούνται τα γεγονότα με το πέρασμα του χρόνου.
Από τα 4 Ευαγγέλια του Κανόνα, μόνο στο κατά Ματθαίον, περιγράφεται ο θάνατός του, ότι κρεμάστηκε.
Όμως υπάρχει και μια περιγραφή στις Πράξεις των Αποστόλων (που είναι ένα από τα υπόλοιπα 23 βιβλία της Καινής Διαθήκης).
«...καὶ πρηνὴς γενόμενος ἐλάκησε μέσος, καὶ ἐξεχύθη πάντα τὰ σπλάγχνα αὐτοῦ·», που είναι μια αρκετά σπλάτερ εικόνα, ακόμα και χωρίς μετάφραση στα νέα ελληνικά.
Πανανθρώπινο συμπέρασμα: Μην γίνεστε προδότες.
Σας ευχαριστώ που φτάσατε εδώ!
Τελειώνω με το disclaimer: Δεν είμαι ιστορικός, αλλά διαβάζω ό,τι σχετίζεται με την Ιστορία και ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεδία είναι η εποχή στην οποία γεννήθηκε ο Χριστιανισμός.
Είτε κάποιος πιστεύει είτε δεν πιστεύει, έχει θεωρώ μια αξία να γνωρίζει ιστορικά πράγματα γύρω από τη γέννηση αυτής της θρησκείας, μιας και για 2.000 χρόνια παίζει έναν απίστευτα σημαντικό ρόλο σε κάθε έκφανση της ύπαρξης και εξέλιξης του δυτικού πολιτισμού.
Επιπλέον, ζούμε σε μια χώρα όπου η θρησκεία εξακολουθεί να παίζει καίριο ρόλο, στην κοινωνική και πολιτική ζωή.
Συναντάω συχνά ανθρώπους που δηλώνουν ότι ακολουθούν το χριστιανικό δόγμα, αλλά δεν γνωρίζουν τι ακριβώς ακολουθούν, το πώς διαμορφώθηκε και πώς κατέκτησε τον κόσμο. Και άλλους που επειδή δεν πιστεύουν, δεν θέλουν να μάθουν πώς πραγματικά δουλεύει μια οντότητα που έχει πραγματική, απτή, υλική επίδραση στη ζωή τους.
Ελπίζω αυτό το post να είναι μια αφορμή για να αναζητήσετε κι άλλο σχετικό υλικό! 

το διαβάσαμε https://www.facebook.com/pliotas