Δημήτρης Καπόγιαννης - Τεστ πρόγνωσης χρόνια πριν ξεκινήσει το Αλτσχάιμερ... για να βρούμε αν έχουν ή όχι μια πάθηση.

Ο διεθνώς αναγνωρισμένος νευροεπιστήμονας από το Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης των ΗΠΑ (National Institute on Aging, ΝΗΙ) και Αναπληρωτής Καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, Δημήτρης Καπόγιαννης, μας δίνει πολλές ελπίδες, ότι θα μπορεί να ανιχνεύει το Αλτσχάιμερ αρκετά χρόνια πριν η νόσος εκδηλωθεί. Σε ένα τέτοιο παγκόσμιο συναγερμό για τις διαστάσεις που έχει πάρει η νόσος, αλλά και αυτές που επίκεινται σε 20 χρόνια από τώρα, οι πρωτοποριακές έρευνές του στα νευρωνικά και αστροκυτταρικά εξωσώματα, που απομονώνει από το πλάσμα του αίματος, προσπαθώντας με την ομάδα του να αποκωδικοποιήσει την παθολογία του εγκεφάλου, ακούγεται σε εμάς, που απλά παρακολουθούμε σαν θεατές τα εξελισσόμενα πειράματα της αθέατης πραγματικότητας της επιστήμης, σαν θαύμα. Χωρίς ο ίδιος να έχει τελεσίδικες αποδείξεις προς το παρόν, κατάφερε κοιτώντας τα νευρικά εξωσώματα στο αίμα, μία έρευνα στην οποία πρωτοστατεί και είναι ειδικός σε παγκόσμιο επίπεδο, να δει τι έχει μέσα ένα κύτταρο που βρίσκεται στον εγκέφαλο ενός ασθενούς με Αλτσχάιμερ, ενώ αυτός είναι ακόμη εν ζωή. Στο εργαστήριό του εκτελούνται μια σειρά κλινικών παρεμβάσεων, όπως αντιδιαβητικά φάρμακα, περιορισμός 5-2 θερμίδων και εστέρας κετόνης από το στόμα, που στοχεύουν στη μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη του εγκεφάλου και στην αλλαγή του μεταβολισμού του εγκεφάλου, για τον μετριασμό των παθογόνων διεργασιών που σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ.

Ο Δημήτριος Καπόγιαννης κατάγεται από τη Μεσσηνία και μεγάλωσε στον Πειραιά. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε την εκπαίδευσή του στη Νευρολογία στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και την ειδίκευση του στη Νευροψυχιατρική στο Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικών Επεισοδίων. Εχει κάνει περισσότερες από 120 δημοσιεύσεις, είναι βοηθός εκδότη του «Journal of Extracellular Vesicles» και μέλος ΔΣ των Εκδόσεων «Ageing Research Reviews», «npj Aging and Mechanisms of Disease», «Cells» και «Biomedicines». Προς το παρόν τα αποτελέσματα από τις έρευνές του είναι τόσο ξεκάθαρα που δημιουργούν τεράστια ελπίδα για την πρόγνωση της νόσου.

Γιατί ασχοληθήκατε με τη Νευρολογία και εξειδικευτήκατε στο Αλτσχάιμερ;Ο Δρ Καπόγιαννης και η νοσοκόμα Sarah Park, R.N., διαβαζουν τα αποτελέσματα των εξετάσεων. Στο βάθος η νοσοκόμα Jeannie Ruffolo, R.N., ετοιμάζεται να πάρει την πίεση του ασθενούς που συμμετέχει στην έρευνα. Villa San Marco στην πόλη Stabiae, στην Ιταλία.

Το νευρικό μας σύστημα πίστευα πάντα, ότι ήταν το πιο ενδιαφέρον και συναρπαστικό όργανο του ανθρώπινου σώματος, το οποίο παράγει της ανώτερες νοητικές μας λειτουργίες. Το να ασχοληθεί κανείς με τις παθήσεις που επηρεάζουν ένα τέτοιο όργανο, όπως ο εγκέφαλος, ήταν κάτι το οποίο με συνάρπαζε. Συγκεκριμένα, με το Αλτσχάιμερ ασχολήθηκα γιατί είναι μία πάθηση που έχει τεράστιο ενδιαφέρον από άποψη επιστημονική, επειδή αγνοούμε στην πραγματικότητα τι το προξενεί. Καλύπτεται δηλαδή από μια αύρα μυστηρίου, είναι περίπλοκο, οπότε αποτελεί μια διαρκή πρόκληση για τον ερευνητή, να μην καταφεύγει σε εύκολες απαντήσεις, να προσπαθεί να πάει όλο και πιο βαθιά, μέχρι να βρει κάποιες διεξόδους. Αυτή είναι η μία παράμετρος που σχετίζεται με τη διανοητική και επιστημονική προσέγγιση της νόσου. Υπάρχει όμως και η τεράστια παράμετρος του ανθρώπινου πόνου, που προξενεί όχι μόνο στους πάσχοντες, αλλά και στην οικογένειά τους, και εμείς σαν γιατροί θέλουμε να τον ανακουφίσουμε.
Η τρίτη παράμετρος έχει να κάνει με το τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Το Αλτσχάιμερ είναι μια πάθηση η οποία κοστίζει πάρα πολλά χρήματα και από άποψη απευθείας δαπάνης, αλλά και από την άποψη ότι τόσοι άνθρωποι χρειάζονται να φροντίζουν για τους ασθενείς, οι οποίοι πολλές φορές δεν έχουν δυνατότητα να φροντίζουν καν τους εαυτούς τους και αυτό είναι ένα κόστος το οποίο θα αυξάνεται διαρκώς όσο γερνούν οι άνθρωποι και αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής τους με τις εξελίξεις της επιστήμης.

Πώς ξεχωρίζουμε τη διάσταση της πτώσης των νοητικών λειτουργιών που προκαλεί το Αλτσχάιμερ από την αντίστοιχη φυσιολογική γήρανση του εγκεφάλου;

Αφενός ο βασικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση του Αλτσχάιμερ είναι το γήρας. Αφετέρου υπάρχει η φυσιολογική γήρανση του εγκεφάλου που προξενεί κάποιες επιβαρύνσεις και στη μνήμη των ανθρώπων, όπως επιφέρει και σε άλλα συστήματα του ανθρώπου. Αλλά οι βλάβες που εμφανίζονται στον εγκέφαλο από το Αλτσχάιμερ, είναι τελείως διαφορετικές. Δεν θα εμφανίσουν όλοι οι ηλικιωμένοι Αλτσχάιμερ, αλλά όσο περνάει η ηλικία τόσο είναι και μεγαλύτερο το ποσοστό. Στην ηλικία των 85 ετών περίπου, το 50% έχουν Αλτσχάιμερ.

Οι έρευνές σας έχουν επικεντρωθεί στην πρόγνωση της πάθησης χρόνια πριν ξεκινήσει. Μιλήστε μας γι’ αυτήν.

Πλησιάζουμε το θέμα αυτό από διάφορες οπτικές. Αυτό με το οποίο ασχολούμαι ως ερευνητής στο εργαστήριο, είναι η ανάπτυξη κάποιων διαγνωστικών τεστ σε δείγματα αίματος τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να διαγνώσουν την πάθηση στο κλινικό στάδιο, να κάνουν πρόγνωση της πάθησης, το αν θα εξελιχθεί γρήγορα ή όχι, και κυρίως να διαγνώσουν τη νόσο στο προ-κλινικό στάδιο, όταν δηλαδή ο ασθενής δεν έχει κανένα σύμπτωμα. Τέτοια τεστ στηρίζονται σε ανίχνευση βιοδεικτών, δηλαδή ουσίες που ανιχνεύουμε στο αίμα των ανθρώπων, για να βρούμε αν έχουν ή όχι μια πάθηση.

Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί τη δική σας έρευνα από άλλες;

Καταρχάς θα ήθελα να πω, ότι υπάρχει μία τεράστια προσπάθεια διεθνώς αυτή τη στιγμή να ανιχνευτούν βιοδείκτες για τη νόσο Αλτσχάιμερ στο αίμα, οπότε κάθε ερευνητική ομάδα προτείνει και διαφορετικούς βιοδείκτες. Σε αυτό το γενικό πλαίσιο των ερευνών, φαίνεται ότι, διεθνώς, έχει τα πρωτεία η πρωτεΐνη Ταυ, η οποία υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους, αλλά οι παθολογικές μορφές της είναι αυτές που σχετίζονται, ή κατ’ άλλους προκαλούν, το Αλτσχάιμερ. Η δική μου ομάδα έχει στρέψει την προσοχή της στα εξωσώματα, τα οποία είναι εξωκυτταρικά κυστίδια τα οποία διαρκώς απελευθερώνονται από τα κύτταρά μας, συμπεριλαμβανομένων των κυττάρων του εγκεφάλου. Αυτά εμπεριέχουν όχι μόνο την Ταυ πρωτεΐνη, όχι μόνο το βήτα-αμυλοειδές, που θεωρείται ο έτερος βασικός μοριακός παράγοντας της νόσου, αλλά και πολλές άλλες ουσίες που καθρεπτίζουν την κατάσταση υγείας του κυττάρου. Απομονώνοντας τα εξωσώματα μπορούμε να ανιχνεύσουμε δηλαδή, όχι μόνο μία ουσία που εμπλέκεται στην πάθηση, αλλά πολλές ταυτόχρονα, οπότε πιστεύουμε ότι αυτό θα μας φέρει πιο κοντά σε μια πιο ακριβή «ακτινογραφία» για το τι συμβαίνει στο συγκεκριμένο άτομο.

Σε τι θα σας βοηθήσει αυτή η γνώση;

Υπάρχει μία τάση παγκοσμίως να αναπτύξουμε την «Ιατρική Ακριβείας», δηλαδή να ξέρουμε για τον συγκεκριμένο άνθρωπο κατά πόσο έχει την Χ ή την Ψ τύπου ανωμαλία των κυττάρων και το βαθμό κατά τον οποίο οι συγκεκριμένες λειτουργίες πάσχουν, έτσι ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την πάθηση πιο εξατομικευμένα. Δηλαδή, όχι ένα φάρμακο που θα δουλεύει για τους περισσότερους ασθενείς, αλλά μπορεί να αποτυγχάνει στο συγκεκριμένο, αλλά ένα φάρμακο που θα είναι εξατομικευμένο, στοχεύοντας τη συγκεκριμένη παθοφυσιολογία του ατόμου. Τα εξωσώματα, πιστεύω ότι θα μας φέρουν κοντά σε αυτό τον στόχο, γιατί μας επιτρέπουν να δούμε πολλές παραμέτρους της πάθησης ταυτόχρονα.

Η κυριαρχούσα άποψη είναι ότι το βήτα-αμυλοειδές αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για το Αλτσχάιμερ. Τι λέτε εσείς γι’ αυτό;

Το σίγουρο είναι ότι Αλτσχάιμερ χωρίς αμυλοειδές δεν υπάρχει εξ’ ορισμού. Ο ορισμός ο ίδιος της νόσου προϋποθέτει τη συσσώρευση του αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το αμυλοειδές είναι το ποιητικό ή τελικό αίτιο (όπως θα έλεγε ο Αριστοτέλης) της νόσου. Πιστεύουμε, ότι υπάρχει ένας καταρράκτης από ανωμαλίες. Μία παθολογική διαδικασία δημιουργεί βλαπτικές συνέπειες, οι συνέπειες αυτές στη συνέχεια δημιουργούν πολύ περισσότερες, δηλαδή η νόσος εξελίσσεται σαν ένα ντόμινο. Αυτό σίγουρα που δεν ξέρουμε είναι, αν είναι το αμυλοειδές το πρώτο στο οποίο οφείλεται, σε τελική ανάλυση, η νόσος. Αν υπάρχει κάποια ακόμη προγενέστερη υποκείμενη αιτία δεν το ξέρουμε. Υπάρχει φέρ’ ειπείν ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων, οι οποίοι έχουν μεγάλο ποσοστό αμυλοειδούς στον εγκέφαλό τους και παρόλα αυτά δεν εμφανίζουν ποτέ Αλτσχάιμερ. Μέχρι να αποβιώσουν διατηρούν τις νοητικές τους λειτουργίες. Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα κατεύθυνση που έχει πάρει η έρευνα εσχάτως.

Πού στηρίζονται οι έρευνες σε βιοδείκτες που κάνετε;

Οι δικές μας έρευνες μεθοδολογικά αποτελούν αναδρομικές μελέτες (retrospective studies). Για να ανιχνεύσουμε τη νόσο στο προ-κλινικό στάδιο, αναλύουμε δείγματα τα οποία έχουν συλλεγεί από ανθρώπους οι οποίοι ήταν φυσιολογικοί κάποια στιγμή και μετά από ένα μακρύ διάστημα ανέπτυξαν νόσο Αλτσχάιμερ. Τα δείγματα αυτά υπάρχουν σε τράπεζες δειγμάτων. Αυτό που κάνουμε εμείς, είναι να αναλύουμε δείγματα αίματος μελλοντικών ασθενών και δείγματα εσαεί υγιών ατόμων, απομονώνοντας τα εξωσώματα, αναλύοντας τις διάφορες παθολογικές πρωτεΐνες και βλέποντας αν μπορούμε να ξεχωρίσουμε αυτούς οι οποίοι τελικά θα αναπτύξουν την πάθηση, από αυτούς οι οποίοι δεν θα την αναπτύξουν. Οι έρευνες βασίζονται σε τράπεζες δειγμάτων από ασθενείς που θεωρούνται καλά χαρακτηρισμένοι και οι οποίοι έχουν συμμετάσχει σε μεγάλες προοπτικές έρευνες.
Στη Βαλτιμόρη υπάρχει μια πολύ διάσημη προοπτική μελέτη, η οποία λέγεται Baltimore Longitudinal Study Of Aging, δηλαδή Προοπτική Μελέτη Γήρανσης της Βαλτιμόρης. Στην BLSA, όπως ονομάζεται, συμμετέχουν υγιείς άνθρωποι διαφόρων ηλικιών οι οποίοι μας δίνουν διαρκώς δείγματα, αφού έχουμε κάνει πλήρη έλεγχο των σωματικών και νοητικών τους λειτουργιών.

Σε τι διακρίνεται η απώλεια μνήμης του φυσιολογικού γήρατος από το γήρας που προσβάλλεται από το Αλτσχάιμερ;Ο Δρ Δημήτρης Καπόγιαννης

Το φυσιολογικό γήρας προξενεί κάποιες ανωμαλίες στη διαδικασία της μνήμης, οι οποίες όμως δεν αφορούν σημαντικά επεισόδια της ζωής του ανθρώπου. Αφορούν τα δευτερεύουσας σημασίας, μικρά καθημερινά επεισόδια, όπως το ότι ξεχάσαμε πού αφήσαμε τα κλειδιά μας ή τα γυαλιά μας. Ποτέ δεν προξενεί αμνησία για σημαντικά επεισόδια της ζωής με συναισθηματική αξία, όπως το ότι συναντηθήκαμε π.χ. με έναν καλό μας φίλο μας πριν 20 μέρες και δεν θυμόμαστε καν το γεγονός. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει κάτι το οποίο είναι εξίσου σημαντικό με τη μνήμη, δηλαδή οι εκτελεστικές λειτουργίες, οι οποίες σχετίζονται με την ικανότητά μας να προγραμματίσουμε τη δραστηριότητά μας στο μέλλον και να εκτελούμε πολύπλοκες λειτουργίες ώστε να παράγουμε ένα αποτέλεσμα. Αυτό μπορεί να είναι κάτι σχετικά απλό, όπως το να φτιάξουμε ένα φαγητό ακολουθώντας μία συνταγή, ή κάτι πιο περίπλοκο, όπως να ασχοληθούμε με τον τραπεζικό μας λογαριασμό και να έχουμε τον έλεγχο των οικονομικών μας. Οι εκτελεστικές λειτουργίες έχουν άμεση σχέση με την ικανότητά μας να ζούμε ανεξάρτητα και, δυστυχώς, στο Αλτσχάιμερ διαταράσσονται παντελώς. Οπότε πολλούς ανθρώπους τους τρομάζει η απώλεια της ανεξαρτησίας και η αίσθηση ότι θα πρέπει να εξαρτώνται από άλλους ανθρώπους.

Η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν θυμόμαστε τίποτα από την παιδική μας ηλικία και ασφαλώς δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουμε Αλτσχάιμερ. Η μνήμη και η λησμοσύνη φαίνεται σαν να αλληλοσυνδέονται. Τι θα μας πείτε γι’ αυτό;

Πολύ καλή η ερώτησή σας. Υπάρχουν και τα δύο ως φυσιολογικές λειτουργίες στον εγκέφαλό μας. Στα πλαίσια των φυσιολογικών λειτουργιών υπάρχει η δημιουργία μνήμης, αλλά είναι προγραμματισμένη και η λησμοσύνη, όπως την είπατε. Είναι πολύ σημαντικό να το πούμε αυτό, γιατί δεν υπάρχει άπειρος αποθηκευτικός χώρος στον εγκέφαλο μας, για να κρατήσει και την παραμικρή λεπτομέρεια των γεγονότων της καθημερινότητάς μας. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τότε θα είχαμε ένα πολύ δυσλειτουργικό εγκέφαλο. Όπως υπάρχουν διαταραχές της μνήμης, λοιπόν, υπάρχουν και διαταραχές της λησμοσύνης, όπως είναι το «μετατραυματικό στρες», όπου ο εγκέφαλος δεν μπορεί να διαγράψει ή αδυνατίσει τη μνήμη μιας τραυματικής εμπειρίας και την επαναφέρει διαρκώς. Στο Αλτσχάιμερ όμως δεν έχουμε φυσιολογική λησμοσύνη. Οι μνήμες που κανονικά δεν θα έπρεπε να διαγραφούν, προοδευτικά χάνονται τελείως.

Σε πόσο καιρό υπολογίζετε εσείς να έχετε τελικά αποτελέσματα για τη δική σας έρευνα με την ομάδα σας;

Ήδη έχουμε παράγει αποτελέσματα και μπορέσαμε να προβλέψουμε, στα δείγματα που μελετήσαμε από τη BLSA, με 90% ακρίβεια, αν θα αναπτυχθεί στο μέλλον Αλτσχάιμερ. Λάβετε υπόψη όμως ότι γίνεται μία παγκόσμια προσπάθεια για το Αλτσχάιμερ. Δεν είμαι σίγουρος, αν τελικά η δική μας έρευνα θα φθάσει να εγκριθεί για γενική χρήση πρώτη ή κάποια άλλη έρευνα ή και πολλές μαζί. Εχω όμως την εντύπωση, ότι είμαστε πάρα πολύ κοντά και, μέσα στα επόμενα δύο με τρία χρόνια, κάποια τεστ έχουν φτάσει σε τέτοιο βαθμό ωριμότητας, ώστε θα είναι έτοιμα για κλινική χρήση. Είτε βγει από εμάς, είτε από κάποια άλλη ομάδα, πιστεύω, ότι στα επόμενα τρία χρόνια θα υπάρξουν τεστ αίματος, που θα προσφέρονται για διαγνωστικό έλεγχο και θα χρησιμοποιούνται ευρέως. Ηδη υπάρχει ένα που μετράει την παρουσία αμυλοειδούς στο αίμα και έχει πάρει ήδη έγκριση, το οποίο μπορεί να το παραγγείλει κάποιος γιατρός, αλλά δεν το καλύπτει για την ώρα κανένας ασφαλιστικός φορέας.

Για τη διατροφή υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικές με τον ρόλο της στην προφύλαξη, αλλά και στην πορεία της νόσου;

Το πώς η διατροφή επιδρά στον εγκέφαλό μας είναι ένα πεδίο που ερευνούμε εντατικά. Ο εγκέφαλος στους περισσότερους ανθρώπους και υπό κανονικές συνθήκες τρέφεται με γλυκόζη, ζάχαρο δηλαδή, που υπάρχει στο αίμα. Ο εγκέφαλος που πάσχει από Αλτσχάιμερ δεν μπορεί να καταναλώσει τη γλυκόζη αποτελεσματικά. Υπάρχει λοιπόν η άποψη ότι αν δώσουμε μία εναλλακτική τροφή, για να αλλάξουμε τον μεταβολισμό του εγκεφάλου, αυτό θα έχει ευεργετικές συνέπειες και ίσως να μπορέσει να προλάβει τη νόσο, ίσως και να την αντιστρέψει, εάν είναι σε εξέλιξη. Δηλαδή ο εγκέφαλος θα μπορεί να τραφεί και να λειτουργήσει φυσιολογικά.

Με ποιο τρόπο κάνετε τις κλινικές δοκιμές για να αποδείξετε αυτή τη θεωρία;

Εμείς αυτή τη στιγμή κάνουμε δύο κλινικές δοκιμές για να ελέγξουμε, έστω σε πρώτο στάδιο, αυτές τις θεωρίες. Ο ένας τύπος δίαιτας που μελετούμε είναι να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο που τρεφόμαστε και να κάνουμε «διαλείπουσα νηστεία». Συγκεκριμένα, ερευνούμε μία δίαιτα, η οποία λέγεται «Περιορισμός των Θερμίδων σε 5/2» και σημαίνει ότι τις πέντε μέρες της εβδομάδος οι άνθρωποι μπορούν να τρώνε κανονικά, αλλά τις δύο μέρες πρέπει να κάνουνε μία δραστική μείωση στις θερμίδες, με ανώτερο όριο τις 500 θερμίδες την ημέρα, έτσι ώστε να υπάρχει μία μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις μέρες που τρώνε κανονικά και στις μέρες της νηστείας.

Τι ακριβώς γίνεται, όταν το σώμα το βάζετε σε μία τέτοια κατάσταση με πολύ λίγες θερμίδες;

Κινητοποιείται το λίπος και παράγει κάποιες ουσίες που λέγονται κετόνες, οι οποίες έχουν την ικανότητα να τρέφουν τον εγκέφαλο, ακόμα και αν πάσχει από Αλτσχάιμερ. Αυτό μας δίνει την ελπίδα, μήπως αλλάζοντας το μεταβολισμό με μία διαλείπουσα δίαιτα, όπως η δίαιτα 5/2 η κάποια άλλη παρόμοια, διευκολύνουμε τον εγκέφαλο να ανακάμψει. Αυτή τη στιγμή έχουμε ολοκληρώσει μία κλινική δοκιμή σε ανθρώπους άνω των 55 ετών, οι οποίοι έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη (κάτι σαν προδιαβήτης), η οποία αυξάνει τον κίνδυνο για Αλτσχάιμερ. Αυτή τη στιγμή αναλύουμε τα δεδομένα αυτής της μελέτης, και περιμένουμε να δούμε, αν σε αυτό τον πληθυσμό η δίαιτα 5/2 βελτιώνει τη μνήμη τους. Αν πετύχει αυτό, μετά ανοίγει ο δρόμος για να δούμε αν μπορούμε να το εφαρμόσουμε σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ. Μελετάμε επίσης ένα συμπλήρωμα, το οποίο λέγεται «Κετονικός Εστέρας», ένα συμπλήρωμα διατροφής, που δίνουμε σε ηλικιωμένους ανθρώπους με μεταβολικό σύνδρομο και το οποίο παρέχει εξωγενώς τις κετόνες. Δηλαδή προσπαθούμε να κάνουμε το σώμα είτε να κάψει το λίπος και να δημιουργήσει κετόνες είτε, στη δεύτερη περίπτωση, παρέχουμε ένα ποτό, το οποίο έχει μέσα κετόνες, τις οποίες καταναλώνουν οι εθελοντές, για να δούμε αν τελικά θα μπορέσουν να βοηθήσουν την εγκεφαλική λειτουργία. Αν πετύχουμε τον σκοπό μας, ίσως μετά να ανοίξουμε το δρόμο για να δοκιμάσουμε τον «Κετονικό Εστέρα» σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ.

Έχετε αφιερώσει την ζωή σας στην έρευνα για το Αλτσχάιμερ. Πώς νιώθετε ανάμεσα σε τόσους επιστήμονες, που προσπαθούν όπως και εσείς να ανακουφίσουν τον ανθρώπινο πόνο;

Όπως είπατε, έχω αφιερώσει την επαγγελματική μου ζωή στην έρευνα για την ασθένεια αυτή, που ακόμα δεν μας έχει αποκαλυφθεί. Δεν έχει όμως σημασία αν θα είναι η δική μου ομάδα ή κάποια άλλη ομάδα, που θα ανακαλύψει τον βασικό της μηχανισμό και τον τρόπο να την καταπολεμήσει. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια μεγάλη κινητοποίηση για το Αλτσχάιμερ και μεγάλα ποσά χορηγούνται σε ερευνητικά κέντρα για την νόσο. Παγκοσμίως υπάρχει μία μεγάλη κινητοποίηση των επιστημόνων, των νευρολόγων και των ερευνητών να βρούμε τα αίτια και να αναπτύξουμε θεραπείες για τη νόσο, οπότε πάνω σε αυτό το γεγονός, της άνευ προηγουμένου κινητοποίησης και παροχής πόρων, είμαι αισιόδοξος ότι κάπου θα μας οδηγήσει. Διαρκώς εξελίσσεται και βαθαίνει η επιστημονική γνώση που είναι το μοναδικό μας εργαλείο για να βρούμε μια θεραπεία για το Αλτσχάιμερ.

©ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας.

Ακολουθήστε μας και στο Facebook

Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Ακολούθησε μας και στο Instagram