Από τον Ιανουάριο, σχεδόν όλα τα νοσοκομεία της χώρας θα φορούν στους ασθενείς το γνωστό πλέον «ηλεκτρονικό βραχιολάκι». Η κυβέρνηση το παρουσιάζει ως επανάσταση στην οργάνωση των ΤΕΠ, ως την τεχνολογία που θα μειώσει τις ουρές και θα κάνει το σύστημα «πιο ανθρώπινο». Η πραγματικότητα, όμως, μοιάζει πολύ πιο περίπλοκη. Πίσω από τις λαμπερές λέξεις «ψηφιακή μετάβαση» και «διαφάνεια», αναδύονται ζητήματα ελέγχου, ιδιωτικότητας, τεχνικών προβλημάτων και μιας υγειονομικής πραγματικότητας που δύσκολα διορθώνεται με ένα… βραχιολάκι.
Το σχέδιο προβλέπει ότι τα ΤΕΠ 100 νοσοκομείων θα ενταχθούν στο νέο σύστημα, με εξαίρεση τα μικρότερα νησιωτικά νοσοκομεία που θεωρούνται «μη επιβαρυμένα». Οι εργαζόμενοι εκπαιδεύονται ήδη, ενώ ο υπουργός Υγείας διαβεβαιώνει ότι ως τα μέσα Ιανουαρίου θα έχουν λυθεί όλα τα τεχνικά θέματα. Όλα μοιάζουν υποδειγματικά οργανωμένα — στα χαρτιά πάντα. Η ελληνική υγεία έχει μια μακρά ιστορία στο να υπόσχεται ψηφιακή αναγέννηση και τελικά να παραδίδει σύγχυση, καθυστερήσεις και ωραίες επιφάσεις «ευρωπαϊκού εκσυγχρονισμού».
Το ηλεκτρονικό βραχιολάκι θα καταγράφει τις κινήσεις και την αναμονή κάθε ασθενούς. Ένα ψηφιακό μάτι διαρκώς στραμμένο πάνω σου από τη στιγμή που μπαίνεις στα Επείγοντα μέχρι τη στιγμή που, επιτέλους, εξυπηρετείσαι. Το υπουργείο μιλά για διαφάνεια και καλύτερη διαχείριση ροής. Οι πολίτες, λέει, θα βλέπουν από το κινητό τους πού έχει μικρότερη αναμονή. Θεωρητικά ακούγεται ωραίο. Πρακτικά, δημιουργεί νέα ερωτήματα:
Τι θα γίνεται όταν το σύστημα πέφτει, όπως συμβαίνει συχνά με όλες τις δημόσιες ψηφιακές υποδομές;
Πώς θα διασφαλίζεται ότι ο ασθενής δεν θα «ενοχοποιείται» επειδή κινήθηκε σε λάθος χώρο, άργησε ή χρειάστηκε επανέλεγχο;
Πώς θα προστατεύονται τα δεδομένα, όταν η ιστορία μας έχει δείξει επανειλημμένα διαρροές που «δεν έπρεπε να συμβούν ποτέ»;
Πρόσφατη ευρωπαϊκή μελέτη του 2024 από το European Digital Health Observatory προειδοποιεί ότι τα συστήματα real-time patient tracking αυξάνουν μεν την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα, αλλά εκθέτουν τα νοσοκομεία σε σοβαρά ρίσκα: παρακολούθηση χωρίς συναίνεση, εντοπισμό ευαίσθητων κινήσεων, πιθανές παραβιάσεις GDPR και αυτοματοποίηση λανθασμένων προτεραιοτήτων σε περιόδους φόρτου. Η μελέτη μάλιστα τονίζει ότι η ψηφιακή ιχνηλάτηση «ενισχύει τις ανισότητες όταν εφαρμόζεται σε συστήματα με ήδη επιβαρυμένη υποδομή», κάτι που περιγράφει σχεδόν κατά λέξη την ελληνική πραγματικότητα του ΕΣΥ.
Γιατί λοιπόν παρουσιάζεται το μέτρο σαν μαγικό ραβδί; Η αλήθεια είναι ότι η ηλεκτρονική παρακολούθηση μοιάζει περισσότερο με κάμερα κυκλοφορίας παρά με ιατρικό εργαλείο. Θεωρητικά βοηθά στη διοίκηση, αλλά δεν λύνει το πραγματικό πρόβλημα: την υποστελέχωση, την εξάντληση των γιατρών, την έλλειψη χώρων, την έλλειψη βασικών υπηρεσιών τριτοβάθμιας περίθαλψης. Ο ασθενής δεν χρειάζεται να ξέρει ότι περιμένει 4 ώρες. Το ξέρει ήδη από το σώμα του που πονά, από την καρέκλα που δεν τον χωράει, από τη φωνή του γιατρού που φαντάζει σαν να έρχεται από άλλον πλανήτη λόγω υπερκόπωσης.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η τεχνολογία θα μειώσει την ταλαιπωρία, επιτρέποντας στους πολίτες να επιλέγουν νοσοκομείο βάσει αναμονής. Όμως εδώ κρύβεται μια άλλη παγίδα: τα μεγάλα νοσοκομεία θα φορτώνονται συνεχώς όταν «φαίνονται» γρήγορα, ενώ τα μικρά ίσως παρουσιάζονται τεχνητά «φουσκωμένα». Η ροή των ασθενών δεν είναι ψηφιακό διάγραμμα, αλλά ζωντανή ανθρώπινη πραγματικότητα.
Ήδη νοσοκομεία όπως Ευαγγελισμός, ΚΑΤ, Λαϊκό, Γεννηματάς, Σισμανόγλειο, Άγιο Σάββα, Παίδων Αγία Σοφία και ΑΧΕΠΑ χρησιμοποιούν το σύστημα. Όμως κανένα από αυτά δεν έχει δει μείωση ουσιαστικών προβλημάτων. Οι αναμονές παραμένουν τεράστιες, οι διάδρομοι γεμάτοι ράντζα, οι εργαζόμενοι εξουθενωμένοι. Το βραχιολάκι απλώς προσθέτει άλλη μια υποχρέωση, άλλη μια ψηφιακή καταγραφή, άλλη μια διαδικασία που δεν θεραπεύει την παθογένεια: τη χρόνια εγκατάλειψη του ΕΣΥ.
Πέρα από την πρακτική λειτουργία, υπάρχει και το αυτονόητο ηθικό ερώτημα: πόσο άνετα νιώθει ο πολίτης βλέποντας το σύστημα υγείας να μετατρέπεται σε μια μορφή «ψηφιακού ελέγχου κυκλοφορίας», όπου κάθε του κίνηση αποτυπώνεται σε πλατφόρμα; Η υγεία δεν είναι αεροδρόμιο· δεν είναι ωράριο πτήσεων ούτε εμπορευματοποίηση επιβατών. Είναι μια ευαίσθητη, ανθρώπινη, συχνά απελπισμένη στιγμή στη ζωή ενός ανθρώπου.
Αντί να επενδυθούν εκατομμύρια σε ιχνηλάτηση, ίσως θα έπρεπε να επενδυθούν σε προσωπικό, σε περισσότερες αίθουσες, σε οργανωμένες πρωτοβάθμιες δομές που θα αποσυμφορούσαν τα ΤΕΠ. Τεχνολογία χωρίς επαρκή ανθρώπινη βάση μοιάζει με χρυσό περιτύλιγμα πάνω σε διαλυμένο μηχάνημα: φαίνεται σύγχρονο, αλλά δουλεύει μόνο σε θεωρητικό επίπεδο.
Το ηλεκτρονικό βραχιολάκι μπορεί να αποτελεί ένα νέο εργαλείο. Δεν είναι όμως λύση. Είναι ένα «μπάλωμα» που προσπαθεί να κρύψει την πραγματική εικόνα: ένα σύστημα που ασθμαίνει και μια κοινωνία που συνηθίζει να αντιμετωπίζεται περισσότερο σαν νούμερα παρά σαν άνθρωποι.
Η πρόοδος δεν είναι να μας φορέσουν κάτι στον καρπό. Είναι να μην χρειάζεται να περιμένουμε ώρες μέχρι κάποιος να μας φροντίσει.
©ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ
δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν
αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον
προσωπικό ιατρό σας.
Ακολουθήστε μας και στο Facebook
Για να μην χάνεις καμία ανάρτηση, ακολούθησε μας στο GOOGLE NEWS!
Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Ακολούθησε μας και στο Instagram
Social Plugin