Η κατάσταση είναι σοκαριστική: τα παλιά «φθηνά» όσπρια — όπως οι γίγαντες, τα ρεβίθια, οι φακές — που αποτελούσαν τη ραχοκοκαλιά της απλής διατροφής μας, μεταμορφώθηκαν σε είδος πολυτελείας. Ναι, διαβάζετε σωστά! Το φαγητό που κάποτε έσωζε το σπίτι, τώρα το βλέπουμε με… δέος στο ράφι.
Στα σούπερ-μάρκετ της Ελλάδας:
-
Οι γίγαντες: από ~5 €/κιλό στις εκκοκκιστικές τιμές του παραγωγού φτάνουν ~15,04 €/κιλό στο ράφι.
-
Τα ρεβίθια: από ~0,50-0,60 €/κιλό σε ράφια → ~7,40 €/κιλό.
-
Οι φακές: από ~0,65-0,80 €/κιλό σε παραγωγό → ~5,50 €/κιλό στο κατάστημα.
Ο Απόστολος Ραυτόπουλος, πρόεδρος της Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος, μιλάει ανοιχτά: «Η λογική εξήγηση είναι η αισχροκέρδεια — η κλεψιά απέναντι στον καταναλωτή».
Παράγοντες της αγοράς απαντούν ότι ο λόγος του «ξεφυλλίσματος» των τιμών είναι πολλαπλός: η παραγωγή στην Ελλάδα έχει πέσει κατά ~30-40 % σε λίγα χρόνια λόγω κόστους, έλλειψης εργατικών χεριών και χαμηλών επιδοτήσεων. Έτσι έπρεπε να εισάγουμε όλο και περισσότερο — από Καναδά, Τουρκία, Κίνα κ.ά. Παράλληλα, τα εμπορικά περιθώρια κέρδους στα όσπρια εδώ έχουν ξεπεράσει το 60 %! Επιπλέον εισαγωγές, ενεργειακό κόστος, ναύλα και συναλλαγματικές διακυμάνσεις ανεβάζουν τεχνητά την τελική τιμή.
Τι λένε τα τελευταία δεδομένα & μελέτες
• Σε πρόσφατο ρεπορτάζ αναφέρεται ότι οι τιμές παραγωγού μπορούν να πολλαπλασιαστούν κατά 190 % μέχρι το ράφι: π.χ. φασόλια πλακέ ~5 €/κιλό στο χωράφι → ~14,52 €/κιλό στη λιανική. enikonomia.gr+1
• Άλλη ανάλυση τονίζει ότι τα όσπρια που πριν 2-3 χρόνια ήταν «φθηνή πρωτεΐνη», τώρα έχουν αυξηθεί κατά 50-100 % μέσα σε λίγους μήνες. Ειδήσεις για την Οικονομία | newmoney
• Ειδικότερα: ρεπορτάζ για γίγαντες Πρεσπών: 4,8-5 €/κιλό παραγωγού ενώ στο ράφι 10-14 €/κιλό. THE BEST
• Μια παλαιότερη μελέτη (αν και όχι για τιμές) αποδεικνύει τι μεγάλη διατροφική αξία έχουν τα όσπρια — όσοι τα κατανάλωναν 4+ φορές/εβδομάδα είχαν μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νόσων. Βιβλιοθήκη ΠΘ
Γιατί φτάσαμε ως εδώ; Οι βασικοί «δράστες»
-
Μείωση εγχώριας παραγωγής: λόγω υψηλών εξόδων, έλλειψης χεριών, μειωμένων ενισχύσεων οι καλλιεργούμενες εκτάσεις όσπριων έχουν συρρικνωθεί.
-
Αυξημένο κόστος εισροών: καύσιμα, ρεύμα, λιπάσματα, μεταφορικά. Ένας παραγωγός μπορεί να έχει πολύ υψηλότερο κόστος και να μεταφέρει το «βάρος» στον καταναλωτή.
-
Μεγάλο περιθώριο κέρδους στη λιανική: οι τιμές παραγωγού είναι χαμηλές, αλλά στο ράφι οι τιμές εκτοξεύονται — υπάρχει μεγάλο άνοιγμα.
-
Εισαγωγές & εξάρτηση: μείωση της εγχώριας παραγωγής σημαίνει εισαγωγές, που έρχονται με επιπλέον κόστη (ναύλα, διεθνείς τιμές, συναλλάγματα).
-
Αγοραστικές συνήθειες και «χαμηλή ελαστικότητα»: τα όσπρια θεωρούνται βασικό είδος — οι καταναλωτές τα αγοράζουν ούτως ή άλλως, επομένως οι λιανεμπόροι «κρατούν» τις τιμές ψηλά.
Ποιες είναι οι συνέπειες στο τραπέζι μας;
-
Το «φαγητό των φτωχών» πλέον… χτυπά τις τσέπες!
-
Οικογένειες με περιορισμένο εισόδημα αναγκάζονται να περιορίσουν την κατανάλωση όσπριων ή να αναζητήσουν πιο φθηνά αλλά λιγότερο θρεπτικά υποκατάστατα.
-
Η διατροφική ποιότητα όχι μόνο δεν ανέβηκε, αλλά σε πολλές περιπτώσεις κινδυνεύει: όσα ήταν φθηνά, χορταστικά και θρεπτικά, τώρα είναι πιο δυσεύρετα.
-
Πιθανή αύξηση κατανάλωσης κρεάτων ή επεξεργασμένων τροφίμων αν τα όσπρια γίνουν απαγορευτικά τιμολογιακά — κάτι που είναι ειρωνικό, αφού τα όσπρια θεωρούνται πιο «υγιεινά».
Τι μπορεί να γίνει; Προτάσεις (για το νοικοκυριό αλλά και συνολικά)
-
Νοικοκυριό: Αναζητήστε προσφορές, αγοράστε όσπρια χύμα ή από τοπικούς παραγωγούς. Αγοράστε μεγαλύτερες ποσότητες όταν υπάρχει ευκαιρία — αφού διατηρούνται για καιρό.
-
Προτιμήστε ελληνική παραγωγή αν υπάρχει σε προσιτή τιμή — στηρίζετε και την εγχώρια παραγωγή.
-
Κοινοτικά/κρατικά μέτρα: Αύξηση ενισχύσεων στους παραγωγούς όσπριων, μείωση κόστους εισροών (καύσιμα, λιπάσματα), ενίσχυση της τοπικής παραγωγής και μείωση της εξάρτησης από εισαγωγές.
-
Εντονότεροι έλεγχοι για «ανοίγματα τιμών», συνεργασίες παραγωγών για καλύτερη διαπραγμάτευση τιμών, διαφάνεια στα περιθώρια κέρδους από παραγωγό έως ράφι.
Κλείνοντας
Φίλοι αναγνώστες του μπλογκ μου, ας μην υποτιμάμε τα «μικρά»… όπως τα όσπρια! Ήταν κάποτε το φθηνό, αξιόπιστο, θρεπτικό μας σύμμαχο και τώρα το βλέπουμε να μεταμορφώνεται σε κάτι που… «χτυπά» τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Είναι συγκλονιστικό το πώς μια βασική τροφή –που αγαπήθηκε από γενιές– γίνεται είδος «πολυτελείας».
Αλλά δεν πρέπει να το αποδεχτούμε ως μοιραίο. Με σύνεση, ενημέρωση και δράση μπορούμε να το αντιστρέψουμε. Και επειδή αγαπώ το απλό και πιο «σπιτικό» τρόπο ζωής: ας στηρίξουμε τους τοπικούς παραγωγούς, ας κάνουμε τις σωστές αγορές και ας μην αφήσουμε το τραπέζι μας να γίνει… πολυτελούς ακριβό!
Η ακρίβεια μετά το κρέας, το γάλα, τα τυριά… τώρα χτύπησε και τα όσπρια! Μαζί μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε.
Καλή συνέχεια στο ταξίδι της απλής, αγνής ζωής — και με όσπρια στο πιάτο!
©ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ
δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν
αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον
προσωπικό ιατρό σας.
Ακολουθήστε μας και στο Facebook
Για να μην χάνεις καμία ανάρτηση, ακολούθησε μας στο GOOGLE NEWS!
Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Ακολούθησε μας και στο Instagram
Social Plugin