Όταν η υγεία δεν καλύπτεται – Η δραματική εικόνα της Ελλάδας

Η συζήτηση περί δικαιώματος στην υγειονομική περίθαλψη – που θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητη – για την Ελλάδα δείχνει εικόνα κρίσης. Σύμφωνα με την τελευταία διαθέσιμη έκθεση της Eurostat, η Ελλάδα κατέγραψε ποσοστό άνω του 21% του πληθυσμού που δήλωσε ότι δεν έλαβε ιατρική εξέταση ή θεραπεία παρά το ότι την χρειάστηκε μέσα στο προηγούμενο έτος. European Commission+3European Commission+3tovima.com+3

Η μέση τιμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν μόλις ~3,6 % το 2024. European Commission+1
Με απλά λόγια: η Ελλάδα εμφανίζει το υψηλότερο ποσοστό ανεκπλήρωτων ιατρικών αναγκών στην Ε.Ε.
Κι αν ανατρέξουμε στο 2022, η εικόνα δεν ήταν πολύ καλύτερη: περίπου 9 % των ανθρώπων στη χώρα δήλωσαν ότι δεν κάλυψαν ιατρική ανάγκη – όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν ~2,2 %. OECD+1

Αλλά τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Πως ένας στους πέντε – αν όχι ένας στους τέσσερις – συμπολίτες μας πιθανώς δεν κατάφερε να πάει σε γιατρό, να κάνει εξετάσεις ή να πάρει φάρμακα, παρότι τα χρειάζονταν. Και αυτό σε χώρα που λέμε ότι έχει δημόσιο σύστημα υγείας.

Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες της κρίσης;

Οικονομικοί φραγμοί

Πρώτος και βασικός: το κόστος. Στην Ελλάδα, το ποσοστό των πολιτών που δήλωσαν ότι δεν έκαναν την εξέταση ή θεραπεία που χρειαζόταν λόγω κόστους ήταν ~8,8 % το 2022 – όταν ο μέσος όρος της Ε.Ε. ήταν μόλις ~1,1 %. OECD
Επιπλέον, σύμφωνα με ανάλυση του 2025, η σχέση μεταξύ εισοδήματος & πρόσβασης στην υγεία είναι ισχυρή: τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος αναφέρουν πολύ υψηλότερα ποσοστά ανεκπλήρωτων αναγκών. MDPI+1

Γεωγραφικές & κοινωνικές ανισότητες

Η πρόσβαση δεν είναι ομοιόμορφη παντού — νησιωτικές περιοχές, απομακρυσμένες περιοχές, ηλικιωμένοι ή άτομα με αναπηρίες είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Σύμφωνα με τα δεδομένα, η διαφορά μεταξύ των ομάδων «στο κίνδυνο φτώχειας» και «όχι στο κίνδυνο» στην Ελλάδα στο ποσοστό ανεκπλήρωτων αναγκών για ιατρική περίθαλψη ήταν 14,5 π.μ. (14,3% vs. 28,8%) το 2022. European Commission+1

Υποχρηματοδότηση & ιδιωτικές δαπάνες

Μελέτη του 2025 για την Ελλάδα αναδεικνύει ότι η αυξημένη ιδιωτική δαπάνη (out-of-pocket) συνδέεται άμεσα με τις ανεκπλήρωτες ανάγκες. PMC+1 Ένας από τους λόγους είναι ότι το δημόσιο σύστημα καλύπτει όλο και λιγότερα – άρα όποιος έχει ανάγκη καταφεύγει στον ιδιωτικό τομέα ή καθυστερεί την φροντίδα.

Υγεία της ηλικιωμένης ομάδας

Χαρακτηριστικά, σε έρευνα που αφορά ηλικιωμένα άτομα 50+ σε 26 κράτη της Ε.Ε., η Ελλάδα είχε το υψηλότερο ποσοστό ανεκπλήρωτων αναγκών («overall unmet healthcare needs» ~27,8 %). SpringerLink Αυτό σημαίνει ότι η κατάσταση δεν αφορά μόνο τη νεότερη γενιά ή τις ομάδες με χαμηλό εισόδημα — έχει γενικευμένο χαρακτήρα.

Τι νέες μελέτες αποκαλύπτουν;

Μια μελέτη του 2024 επισημαίνει ότι οι κύριες «μη καλυμμένες ανάγκες» στην υγεία της Ε.Ε. σχετίζονται με την ψυχική υγεία, τη μεταβολική σύνδρομο, τον καρκίνο, την αντοχή στα αντιβιοτικά αλλά και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Frontiers
Στην Ελλάδα ειδικά, η μελέτη «Addressing Health Inequalities in Greece» (2025) επιβεβαιώνει ότι η σχέση του πραγματικού ΑΕΠ, της δημόσιας δαπάνης υγείας και των ανεκπλήρωτων αναγκών είναι ισχυρή: αρνητική συσχέτιση με το ΑΕΠ (r = −0,538) και θετική με την ιδιωτική δαπάνη (r = 0,730). MDPI
Τέλος, η Eurostat (Αύγ. 2025) αναφέρει ότι το ποσοστό των Ελλήνων που δήλωσαν ανεκπλήρωτη ιατρική ανάγκη το 2024 έφτασε το ~21,9 % — «με διαφορά κορυφή» στην Ε.Ε. European Commission

Και τι σημαίνει όλο αυτό για την Ελλάδα;

Η εικόνα είναι επείγουσα: η υψηλή αναλογία ανεκπλήρωτων ιατρικών αναγκών δείχνει ότι το δικαίωμα στην υγεία δεν εφαρμόζεται ισότιμα.
Οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (χαμηλό εισόδημα, ηλικιωμένοι, απομακρυσμένες περιοχές) πλήττονται ιδιαίτερα βαριά.
Η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη δεν είναι μόνο θέμα νοσοκομείων αλλά και οικονομικού βάρους των πολιτών. Η ιδιωτική δαπάνη αποτελεί φραγμό.
Σε διεθνές επίπεδο, η Ελλάδα συγκαταλέγεται σε χώρες με χαμηλά επίπεδα δημόσιας χρηματοδότησης υγείας και υψηλά ποσοστά μη κάλυψης. SpringerLink+1

Τι πρέπει να γίνει – Προτάσεις πολιτικής

Ενίσχυση δημόσιας χρηματοδότησης του συστήματος υγείας ώστε να μειωθεί η εξάρτηση των ασθενών από ιδιωτικές δαπάνες.
Μείωση των άμεσων πληρωμών (out-of-pocket) για βασικές υπηρεσίες: φάρμακα, εξετάσεις, γιατρός.
Ανάπτυξη πρωτοβάθμιας φροντίδας ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές για να μειωθεί η γεωγραφική ανισότητα.
Εξειδικευμένες δράσεις για ευάλωτες ομάδες: ηλικιωμένοι, χαμηλό εισόδημα, νησιά.
Ψυχική υγεία, πρόληψη και πρόκληση χρόνιων νοσημάτων: Επείγουσα ανάγκη όπως δείχνουν και οι νέες μελέτες.
Παρακολούθηση και αξιολόγηση σε πραγματικό χρόνο των δεικτών ανεκπλήρωτων αναγκών ώστε να υπάρχει διαφάνεια και δράση.

Συμπέρασμα

Η εικόνα που αποτυπώνεται στην Ελλάδα είναι σαφώς ανησυχητική: σε μια χώρα που θα έπρεπε να παρέχει υγειονομική κάλυψη σε όλους τους πολίτες, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό – ένας στους πέντε και πλέον – αναγκάζεται να ζήσει χωρίς να έχει ικανοποιήσει μια βασική ιατρική ανάγκη.
Η πολιτική επιλογή να αφήσει επίπεδα υψηλών ιδιωτικών δαπανών, άνιση γεωγραφική πρόσβαση και κοινωνικά διαρθρωτικά προβλήματα στον τομέα της υγείας, έχει ήδη φωτογραφίσει – και με στοιχεία – τις ανισότητες.

Αν η Ελλάδα θέλει να παρέχει πραγματικά καθολική και δίκαιη υγειονομική κάλυψη, δεν αρκεί απλώς να μιλάει για δικαιώματα υγείας — πρέπει να δράσει άμεσα. Οι αριθμοί δεν είναι απλώς στατιστικά: είναι ανθρώπινες ζωές, συνανθρώπων μας που δεν πήραν τη φροντίδα που χρειάζονταν.

Είναι στο χέρι μας – ως κοινωνία, ως Πολιτεία – να διορθώσουμε την πορεία.