Στο στόχαστρο της Ευρώπης οι ελληνικές φράουλες: Φυτοφάρμακα και κίνδυνοι!

Συγκλονιστικές αποκαλύψεις: Τρεις αποστολές ελληνικών φράουλων προς Αλβανία κρίθηκαν «μη ασφαλείς», καθώς οι αναλύσεις κατέδειξαν υπερβάσεις φυτοφαρμάκων κατά 5.530% σε σχέση με τα επιτρεπτά όρια! Η είδηση έφτασε στο σύστημα RASFF (Rapid Alert System for Food and Feed) και σόκαρε καταναλωτές και παραγωγούς.

Τι ακριβώς συνέβη;

Την 17η Φεβρουαρίου 2025, μια πρώτη παρτίδα 52 κιλών φράουλας εισήχθη στα αλβανικά σύνορα. Οι αλβανικές αρχές (AKU) ακολούθησαν αμέσως το Σχέδιο Παρακολούθησης βάσει Κινδύνου, έλαβαν δείγμα και το έστειλαν για εργαστηριακή ανάλυση. Το αποτέλεσμα ήταν έκδηλο: Formetanate σε 0,563 mg/kg (όριο 0,01 mg/kg, +5.530%) και Etoxazole σε 0,137 mg/kg (όριο 0,01 mg/kg, +1.270%).

Μετά το καταστροφικό νούμερο, η AKU διέταξε άμεση ανάκληση της παρτίδας, ακόμα κι αν, βάσει τιμολογίων, ήδη είχε διατεθεί στην αλβανική αγορά. Δυστυχώς, δεν έγινε σαφές πόσα κουτιά είχαν φτάσει στον καταναλωτή πριν την ανάκληση.

Τρεις επικίνδυνες παρτίδες

1η αποστολή: 17 Φεβρουαρίου 2025, 52 κιλά φράουλας (Formetanate/Etoxazole πάνω από το όριο).
2η αποστολή: 5 Μαρτίου 2025. Μετά τα πρώτα ευρήματα, επιβλήθηκαν αυστηρότεροι έλεγχοι σε όλα τα Σύνορα (ΣΕΣ).
3η αποστολή: 1 Απριλίου 2025. Καθηλωμένα φορτία μέχρι να βγουν τα αποτελέσματα αναλύσεων και επιβεβαιωθεί η ασφάλεια των προϊόντων.

Η AKU ζήτησε δειγματοληψία από δέκα συνεχόμενες εισαγωγές φράουλας και μπλοκάρισμα κάθε φορτίου μέχρι έκδοσης αποτελεσμάτων. Αν εντοπίζονταν αποκλίσεις, το φορτίο επέστρεφε απευθείας στον εισαγωγέα ή πίσω στην Ελλάδα.

Γεμάτες φυτοφάρμακα

Οι μετρήσεις έδειξαν:
– Formetanate: 0,563 mg/kg (όριο 0,01 mg/kg, υπέρβαση 5.530%)
– Etoxazole: 0,137 mg/kg (όριο 0,01 mg/kg, υπέρβαση 1.270%)

Στην επίσημη ενημέρωση του RASFF δεν αναφέρονταν παραπάνω στοιχεία για τον παραγωγό ή το ακριβές σημείο πώλησης του επικίνδυνου φρούτου. Ωστόσο, η ειδοποίηση έχει ήδη διαβιβαστεί στις ελληνικές αρχές για περαιτέρω ενέργειες.

Η εικόνα στην Ευρώπη – «Forever Chemicals»

Προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα το πρόβλημα, αρκεί να δούμε την πρόσφατη μελέτη της PAN Europe για τα PFAS φυτοφάρμακα (περιβαλλοντικοί «αεί-θανατοι» χημικοί ρύποι), σύμφωνα με την οποία:

Το ποσοστό φρούτων και λαχανικών με ανιχνεύσιμα υπολείμματα PFAS σχεδόν τριπλασιάστηκε στην Ε.Ε. μεταξύ 2011 και 2021 (+220% στα φρούτα, +274% στα λαχανικά).
Το 2021, 37% των φράουλων στην Ε.Ε. είχαν υπολείμματα PFAS, 35% των ροδάκινων και 31% των βερίκοκων. Σε ένα μόνο φρούτο εντοπίζονταν 3–4 διαφορετικά PFAS!
Προϊόντα που προέρχονταν από Ελλάδα συγκαταλέγονταν στις κορυφαίες μολυσμένες κατηγορίες — αύξηση 696% σε φρούτα και 1.974% σε λαχανικά στη χώρα μας μεταξύ 2011–2021.

Η ομάδα της PAN Europe απαιτεί επειγόντως απαγόρευση όλων των PFAS φυτοφαρμάκων, καθώς οι «αιώνιοι» αυτοί ρύποι συσσωρεύονται σε έδαφος, νερό και οργανισμούς, με πιθανές επιπτώσεις στην υγεία, ιδιαίτερα σε εγκύους, μωρά και παιδιά.

Νεότερες εξελίξεις & πιο πρόσφατη μελέτη

Τον Ιούλιο 2024, η EFSA δημοσίευσε τα συμπεράσματα της αξιολόγησης κινδύνου για το Etoxazole, επισημαίνοντας ότι πρέπει να επικαιροποιηθούν τα όρια υπολειμμάτων για να προστατευθεί η δημόσια υγεία.

Τον Φεβρουάριο 2025 δημοσιεύτηκε πανευρωπαϊκή έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Πατραϊκού Ινστιτούτου σχετικά με την απορρόφηση διαφόρων φυτοφαρμάκων σε θερμοκηπιακές φράουλες καλλιεργούμενες κάτω από ημιαδιαφανείς φωτοβολταϊκές στέγες – το πείραμα έδειξε σημαντική μείωση της ανάπτυξης και αύξηση αθροιστικών υπολειμμάτων όταν η ακτινοβολία άλλαζε λόγω ηλιακών πάνελ.

Παράλληλα, νωρίτερα μέσα στο 2025 κυκλοφόρησε η μελέτη «Pesticide residues in fruits and vegetables: Analysis and risk assessment of EU RASFF notifications 1999–2022» (ScienceDirect, Μάιος 2025), η οποία ανέλυσε 5.040 RASFF ειδοποιήσεις για υπολείμματα φυτοφαρμάκων σε φρούτα/λαχανικά και κατέδειξε ότι τα υψηλότερα ποσοστά ειδοποιήσεων προέρχονται από Βουλγαρία και Γερμανία, με την Τουρκία και την Ινδία ως πρωταρχικές χώρες προέλευσης. Αυτή η δημοσίευση υπογραμμίζει την ανάγκη για αυστηρότερα μέτρα ελέγχου και πρόληψης σε επίπεδο Ε.Ε.

Τι πρέπει να κάνουν οι Έλληνες παραγωγοί;

Αυστηροί έλεγχοι φύλλων και καρπών: Συνεχής δειγματοληψία σε κάθε στάδιο καλλιέργειας, με τη χρήση αξιόπιστων αναλυτικών μεθόδων (π.χ. GC-MS, LC-MS/MS).
Υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών: Μείωση των PFAS φυτοφαρμάκων, εναλλακτικές βιολογικές λύσεις, ενίσχυση φυσικών εχθρών, ασφαλής χρήση νερού. Στη Σπάρτη και το Μαντούδι ήδη εφαρμόζουν πρόγραμμα βιώσιμης άρδευσης για προστασία του περιβάλλοντος.
Διαφάνεια και πιστοποίηση: Πλήρης καταγραφή χρήσης φυτοφαρμάκων, πιστοποίηση GlobalG.A.P. ή αντίστοιχων προγραμμάτων, ώστε ο καταναλωτής να εμπιστεύεται την ελληνική φράουλα.

Τι συμβαίνει στην αλυσίδα διανομής;

Οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην Ε.Ε. αυστηροποιούν τα συμβόλαια: zero tolerance για υπέρβαση υπολειμμάτων, καθηλωμένες παρτίδες στα σύνορα.
Προειδοποιητικές επιστολές από το RASFF προς όλους τους εθνικούς φορείς.
Αύξηση κόστους ελέγχων και πιστοποιήσεων για ελληνικά εξαγόμενα προϊόντα.

Ο ρόλος του καταναλωτή

Επιλέξτε βιολογικά πιστοποιημένα ελληνικά φρούτα (αν και η έρευνα PAN Europe δείχνει ότι μερικά PFAS φυτοφάρμακα μπορεί να βρεθούν και σε βιολογικές παρτίδες, αλλά σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα).
Πλύσιμο με άφθονο νερό και χρήση ειδικών διαλυμάτων για αφαίρεση υπολειμμάτων.
Συνειδητοποίηση κινδύνων και αναζήτηση ημερομηνιών συγκομιδής για φρέσκες και πιο ασφαλείς φράουλες.

Συμπέρασμα

Καμπανάκι κινδύνου: Οι ελληνικές φράουλες βρέθηκαν να υπερβαίνουν δραματικά τα όρια υπολειμμάτων Formetanate και Etoxazole, απειλώντας την αξιοπιστία και την ασφάλεια του πλέον δημοφιλούς θερινού φρούτου. Με δυναμικές παρεμβάσεις — βιώσιμες πρακτικές, αυστηρούς ελέγχους, πιστοποιήσεις και ενημέρωση καταναλωτή — υπάρχει ελπίδα να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Καλούμε όλους τους φορείς (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ΕΦΕΤ, παραγωγούς, εξαγωγικές ενώσεις) να δράσουν άμεσα, ώστε η ελληνική φράουλα να παραμείνει συνώνυμο ποιότητας, γεύσης και ασφάλειας!

©ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας.

Ακολουθήστε μας και στο Facebook

Για να μην χάνεις καμία ανάρτηση, ακολούθησε μας στο GOOGLE NEWS!

Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Ακολούθησε μας και στο Instagram