Αρπαγόφυτο, ένα από τα πολυτιμότερα βότανα του πλανήτη

Αρπαγόφυτο: Το βότανο με την πανίσχυρη αναλγητική και αντιφλεγμονώδη δράση
Το Αρπαγόφυτο είναι ένα από τα πολυτιμότερα φαρμακευτικά βότανα στον κόσμο, με πολλές κλινικές μελέτες να αποδεικνύουν τις σημαντικές ιδιότητές του.

1) Αρπαγόφυτο και μια γρήγορη ματιά σαν εισαγωγή

Το Harpagophytum procumbens, επίσης γνωστό σε μας, στην ελληνική γλώσσα, ως αρπαγόφυτο αλλά και ως νύχι του διαβόλου, έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ενός ευρέος φάσματος παθολογικών καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένων του πόνου,
των ρευματικών παθήσεων και της φλεγμονής.
Πόνος
Ο τραυματισμός του περιφερικού ιστού μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονώδη πόνο, που σχετίζεται με κατάσταση υπερευαισθησίας λόγω κεντρικών και περιφερικών μηχανισμών.
Η υπερευαισθησία στον πόνο χαρακτηρίζεται από αλλοδυνία και υπεραλγησία*.
Οι φλεγμονώδεις μεσολαβητές, που απελευθερώνονται στο σημείο του τραυματισμού, μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τα άκρα του πόνου και είναι υπεύθυνοι για τις παθοφυσιολογικές αλλαγές που συμμετέχουν στη γένεση του φλεγμονώδους πόνου.
Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα χρησιμοποιούνται συνήθως για τη μείωση της φλεγμονής και του πόνου.
Ωστόσο, η χαμηλή αποτελεσματικότητά τους σε ορισμένες μορφές χρόνιου πόνου και οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες αυτών των φαρμάκων περιορίζουν τη μακροχρόνια χρήση τους.
Τα φαρμακευτικά βότανα μπορούν σίγουρα να αντιπροσωπεύσουν πιθανούς παράγοντες θεραπευτικών προσεγγίσεων για τη διαχείριση του πόνου.
Μεταξύ αυτών, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα είναι το Harpagophytum procumbens, βότανο της οικογένειας των Pedaliaceae.
Το Harpagophytum procumbens χρησιμοποιείται σε ποικίλες θεραπευτικές προσεγγίσεις για την ανακούφιση από τον πόνο, όπως ο πόνος από τις χρόνιες φλεγμονές και η ανακούφιση από τον διάχυτο μυοσκελετικό πόνο του συνδρόμου της ινομυαλγίες.
Συγκεκριμένα, έχει αποδειχθεί ότι τα εκχυλίσματα του αρπαγόφυτου μειώνουν τον φλεγμονώδη πόνο στην αρθρίτιδα και το οίδημα του ποδιού, ενώ σε διάφορες in vitro μελέτες έχει αποδειχθεί η αντιφλεγμονώδης δράση του εκχυλίσματός του.
Ωστόσο, λίγα είναι γνωστά για τους μηχανισμούς που διέπουν τις αναλγητικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του, για αυτό οι έρευνες συνεχίζονται. – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6331854/
*Ως αλλοδυνία ορίζεται ο πόνος που προκύπτει από ένα ερέθισμα, όπως ένα ελαφρύ άγγιγμα του δέρματος, το οποίο κανονικά δεν θα προκαλούσε πόνο.
Για παράδειγμα, το χτύπημα ενός φτερού στο χέρι προκαλεί πόνο, ενώ θα έπρεπε να προκαλεί μόνο αίσθηση.
Η αλλοδυνία είναι ένας τύπος νευροπαθητικού, νευρικού πόνου και κατηγοριοποιείται σε τρεις τύπους:
-. δυναμική, ή μηχανική, όταν ο πόνος προκύπτει από την κίνηση ενός αντικειμένου πάνω στο δέρμα,
-. θερμική που προκύπτει από ήπιες αλλαγές στη θερμοκρασία
-. απτική, στατική που προκύπτει από το απαλό άγγιγμα ή την πίεση.
*Ως υπεραλγησία είναι η κατάσταση της αυξημένης ευαισθησίας στον πόνο ή της αυξημένης έντασης της αίσθησης του πόνου.
Οι ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται απαραίτητα την υψηλή πίεση ως πόνο, αλλά το ερέθισμα που κανονικά θα γινόταν αντιληπτό ως χαμηλός πόνος γίνεται αντιληπτό σε υψηλότερο επίπεδο πόνου.
Οι ασθενείς ανταποκρίνονται στο ερέθισμα του πόνου με τον ίδιο τρόπο που θα αντιδρούσαν αν δεν είχαν την πάθηση, αλλά πρόκειται για μια υπερβολική αντίδραση.
Η αιτία τόσο της αλλοδυνίας όσο και της υπεραλγησίας είναι άγνωστη.

2) Αρπαγόφυτο, ας το περιγράψουμε:

Περπατήστε με προσοχή εκεί που κρύβεται το Harpagophytum procumbens , ή το νύχι του διαβόλου – λένε – γιατί?
Έχει άσχημους, αγκαθωτούς καρπούς, αλλά είναι ένα από τα κύρια φαρμακευτικά φυτά που έχει δώσει στον κόσμο η νότια Αφρική.
Οι χρήσεις του είναι πολυσχιδείς και πολλοί τόνοι αποξηραμένων κονδύλων εξάγονται κάθε χρόνο, κυρίως στην Ευρώπη.
Το μεγαλύτερο μέρος αυτού συλλέγεται στη φύση, επομένως υπήρξε και υπάρχει μεγάλη ανησυχία για την υπερβολική συγκομιδή.
Οι προσπάθειες για την καλλιέργεια του φυτού δεν έχουν ακόμη οδηγήσει σε μεγάλη επιτυχία.
Το Harpagophytum procumbens κατοικεί σε βαθιά, αμμώδη εδάφη και εμφανίζεται σε περιοχές με χαμηλή ετήσια βροχόπτωση (150–300 mm/έτος).
Είναι πολυετές, κονδυλώδες βότανο με έρποντα στελέχη που παράγονται ετησίως.
Οι υπέργειοι βλαστοί αναδύονται μετά τις πρώτες βροχές και ξεθωριάζουν κατά τη διάρκεια της ξηρασίας ή μετά από παγετούς.
Οι μίσχοι αναπτύσσονται από έναν επίμονο πρωτεύοντα κόνδυλο και αρκετοί δευτερεύοντες κόνδυλοι, αναπτύσσονται από τον πρωτεύοντα κόνδυλο στο τέλος των σαρκωδών ριζών.
Τα άνθη έχουν σχήμα τρομπέτας και έχουν χρώμα από σκούρο βελούδινο κόκκινο ή μωβ έως ροζ, ενώ η βάση του σωλήνα και το στόμα είναι κιτρινωπό, μπορεί να είναι όλα κίτρινα, ή όλα μωβ ή λευκά.
Το βότανο παίρνει τα επιστημονικά και κοινά του ονόματα από τις αγκυλωτές ράχες των ξυλωδών καψουλών του.
Ο ώριμος καρπός ανοίγει αργά, έτσι ώστε, σε μια δεδομένη χρονιά, μόνο το 20-25% των σπόρων του μπορεί να έλθει σε επαφή με το έδαφος.
Τα πολύ διακριτικά αγκαθωτά φρούτα, από τα οποία προέρχονται πολλές από τις κοινές ονομασίες, είναι ξυλώδεις, ωοειδείς και πεπλατυσμένες κάψουλες οπλισμένες με 2 κεντρικές ράχες και 2 πλευρικές σειρές 12 – 16 κεράτινων βραχιόνων που φέρουν αγκυλωτές αγκάθια.
Οι σπόροι είναι περίπου επιμήκεις με σκούρο καφέ ή μαύρο χρώμα, με υψηλό βαθμό λήθαργου.
Έχουν χαμηλό ρυθμό αναπνοής και μπορεί να παραμείνουν βιώσιμοι στην τράπεζα σπόρων για περισσότερα από 20 χρόνια!

3) Αρπαγόφυτο, ας δούμε κάποια ιστορικά στοιχεία

Harpagophytum procumbens
Πρόκειται για αφρικανικό φυτό, μία πόα, από την έρημο Καλαχάρι, με τους Βουσμάνους να το χρησιμοποιούν εδώ και χιλιάδες γενιές ως τονωτικό γενικής υγείας,
παυσίπονο και αντιρρευματικό,
για τη δυσπεψίαςαλλά και για τον πυρετό και για την ανακούφιση από διάφορες αλλεργίες.
Η εθνοβοτανική λοιπόν χρήση του αρπαγόφυτου προήλθε από τη νότια Αφρική, όπου θα συναντήσουμε το Harpagophytum procumbens ανάμεσα στα εμβλήματα της Μποτσουάνας και το βότανο αυτό καθ’ εαυτό να κατέχει περίοπτη θέση στην ομάδα των πολύτιμων βοτάνων καθώς χρησιμοποιείται για τη θεραπεία μιας ποικιλίας καταστάσεων πόνου.
Οι αυτόχθονες λαοί San, Khoi και Bantu της νότιας Αφρικής χρησιμοποιούν το αρπαγόφυτο γενιές τώρα, για μια σειρά από παθολογικές καταστάσεις.
Αν και το βότανο συλλέχθηκε και περιεγράφηκε για πρώτη φορά από Ευρωπαίους επιστήμονες το 1820, τις φαρμακευτικές ιδιότητες του αρπαγόφυτου “ανακάλυψε” στη Ναμίμπια το 1907 ο GH Mehnert, ο οποίος έμαθε τη χρήση του από τους Βουσμάνους της Ναμίμπια.
Στη συνέχεια, μετέφερε αποξηραμένους κονδύλους στη Γερμανία, όπου μελετήθηκαν για πρώτη φορά από τον B. Zorn στο Πανεπιστήμιο της Ιένας τη δεκαετία του 1950.
Ο William Burchell έδωσε σε αυτό το βότανο το όνομα procumbens, που σημαίνει κατάκοιτος ή ξαπλωμένος, το 1822.
Το τοποθέτησε στο γένος Uncaria και θεώρησε ότι σχετίζεται με τη Martynia που έχει επίσης έναν αγκαθωτό καρπό.
Το 1840, ο Meisner δημοσίευσε το όνομα του De Candolle, Harpagophytum, για το συγκεκριμένο βότανο.
Αυτό το όνομα είναι μια άμεση μετάφραση του όρου “φυτό αρπάγη” στα ελληνικά – ας θυμηθούμε την αρπάγη του Αρχιμήδη
Το όνομα του γένους προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις “αρπάζω/πιάνω κάτι με ορμητική κίνηση” και “φυτό”.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το αρπαγόφυτο είναι ένα προστατευόμενο βότανο και στις τρεις χώρες όπου φύεται/Νότια Αφρική, Μποτσουάνα και Ναμίμπια.
Αυτό σημαίνει ότι είναι παράνομο να ξεριζώνεται ή να συγκομίζετε, έστω και ένα βότανο, χωρίς άδεια από τα διάφορα τμήματα προστασίας της φύσης.
Κάποια στιγμή μάλιστα, εξαιτίας της μεγάλης ζήτησης που είχε, συμπεριλήφθηκε στα βότανα που απειλούνται με εξαφάνιση.
Ανησυχίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του εμπορίου για το βότανο έχουν εκφραστεί από τη δεκαετία του 1970.
Οι κυβερνήσεις των κρατών της κύριας περιοχής, της Ναμίμπια, της Μποτσουάνα και της Νότιας Αφρικής, έχουν αναπτύξει πολιτικές και κανονισμούς σε μια προσπάθεια να προστατεύσουν το είδος και να καθορίσουν μια βιώσιμη συγκομιδή.
Στη χώρα μας το αρπαγόφυτο είναι γνωστό και ως “νύχι του διαβόλου’ ή ‘ξύλινη αράχνη”
Ανήκει στην οικογένεια των Pedaliaceae και
στο γένος των Harpagophytum

4) Αρπαγόφυτο, ας δούμε τα συστατικά που το συνθέτουν

Οι κύριες ουσίες του αρπαγόφυτου που ευθύνονται για την μεγάλη αποτελεσματικότητα του είναι
οι Iridoid glycosides και οι phenylpropanoid glycosides.
Οι ουσίες αυτές έχουν αποτελέσει το επίκεντρο των φυτοχημικών ερευνών καθώς η βιολογική δραστηριότητα έχει αποδοθεί στους iridoid glycosides, όπως η harpagoside και η harpagide, που είναι κοινές στη φύση και είναι γνωστό ότι διαθέτουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση και είναι αποτελεσματικές στη θεραπεία της εκφυλιστικής ρευματοειδούς αρθρίτιδας,

της οστεοαρθρίτιδας,
της ουρικής αρθρίτιδας,
της τενοντίτιδας,
της φλεγμονής των νεφρών και των καρδιακών παθήσεων.

5) Αρπαγόφυτο, ας δούμε και τις ιδιότητές του:

Πρόσφατα δεδομένα παρέχουν αποδεικτικά στοιχεία, ότι τα εκχυλίσματα του αρπαγόφυτου ασκούν ισχυρή αντιφλεγμονώδη,
αντιοξειδωτική και αναλγητική δράση και βελτιώνουν σημαντικά τη συμπτωματολογία χρόνιων φλεγμονωδών ασθενειών όπως αρθροπάθεια των ισχίων και των γονάτων.

Ετσι μέσα από τις επιστημονικές μελέτες παρατηρούμε το αρπαγόφυτο να έχει ισχυρότατες αναλγητικές,
αντιοξειδωτικές,
αντιφλεγμονώδεις και
αντιρρευματικές ιδιότητες και
ισχυρές αντιδιαβητικές,
αντιεπιληπτικές,
αντιμικροβιακές
ανθελονοσιακές.
ηρεμιστικές και διουρητικές ιδιότητες.

6) Αρπαγόφυτο, ας δούμε και της φαρμακευτικές χρήσεις του αρπαγόφυτου σήμερα

Οι επιθυμητές κλινικές ιδιότητες ενός αντιφλεγμονώδους φαρμάκου που είναι κατάλληλο για μακροχρόνια θεραπεία σε περίπτωση οστεοαρθρίτιδας και άλλων ρευματικών παθήσεων είναι η γρήγορη έναρξη δράσης,

η επαρκής βιοδιαθεσιμότητα από το στόμα,
η μεγάλη διάρκεια δράσης,
η επαρκής θεραπευτική δράση, και καθόλου ή λίγες παρενέργειες.

Αυτές οι ιδιότητες σχετίζονται εν μέρει με τις φαρμακοκινητικές παραμέτρους.
Η ταχεία απορρόφηση συχνά συσχετίζεται με γρήγορη έναρξη δράσης.
Μελέτες για το αρπαγόφυτο
Στα μέσα του περασμένου αιώνα, αρκετές συστηματικές μελέτες αποκάλυψαν ότι τα εκχυλίσματα των δευτερογενών κονδυλωδών ριζών του αρπαγόφυτου συνετέλεσαν στη θεραπεία ενός ευρέος φάσματος παθήσεων.
Διάφορες χημικές και φαρμακολογικές μελέτες για το αρπαγόφυτο που διεξήχθησαν απέδειξαν τις φαρμακολογικές επιδράσεις των βιοδραστικών του ενώσεων.

Παρατήρησαν πως τα εκχυλίσματα του αρπαγόφυτου είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία της εκφυλιστικής ρευματοειδούς αρθρίτιδας,
της οστεοαρθρίτιδας,
της τενοντίτιδας και της ουρικής αρθρίτιδας.

και ερχόμαστε στη δεκαετία του 1960, όπου τα εκχυλίσματα της ρίζας του Harpagophytum procumbens βρέθηκαν να είναι φαρμακολογικά δραστικά και κλινικές μελέτες έδειξαν ότι είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία της εκφυλιστικής ρευματοειδούς αρθρίτιδας,
της οστεοαρθρίτιδας και της ουρικής αρθίτιδας.
Άλλες έρευνες έδειξαν επίσης, ότι το αρπαγόφυτο ανακουφίζει τις αρθρώσεις από τον πόνο που σχετίζεται με την οστεοαρθρίτιδα και την τενοντίτιδα, – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11185727/ και https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24473984/
και συμβάλει στη θεραπεία των νεφρών που υποφέρουν από φλεγμονές.
Έρευνες που έγιναν στη Γερμανία, στο Πανεπιστήμιο της Ιένας (1958-1976), διαπίστωσαν πως το αρπαγόφυτο έχει ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, που συγκρίνονται με τις αντίστοιχες της κορτιζόνης και του συστατικού phenylbutazine (φενυλβουταζόνη) που χρησιμοποιείται ως αναλγητικό σε φάρμακα κατά των μυοσκελετικών πόνων, όπως

η αρθρίτιδα,
η τενοντίτιδα,
οι πόνοι στην πλάτη
η οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ),
η ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ),
η κεφαλαλγία,
η οσφυαλγία,
ο πόνος στη μέση και οι πόνοι περιόδου.

Σε μια ελεγχόμενη, τυχαιοποιημένη δοκιμή σε ανθρώπους, το Harpagophytum procumbens, που χορηγήθηκε σε δύο δισκία/2 x 480mg ημερησίως, μείωσε τον πόνο και βελτίωσε τις λειτουργικές κινήσεις των ατόμων με ήπια οστεοαρθρίτιδα γόνατος.
Το βότανο και τα θεραπευτικά του αποτελέσματα, έκτοτε, απέκτησαν διεθνή φήμη ως ισχυρός αντιφλεγμονώδης και αναλγητικός παράγοντας.

©ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας.

Ακολουθήστε μας και στο Facebook

Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Ακολούθησε μας και στο Instagram